Optimale vitaliteit op de werkvloer: Zo pakt u dat aan

Welke maatregelen heeft u ingevoerd voor vitaliteit op de werkvloer? Om te zorgen dat uw werknemers optimaal functioneren, is het hebben van een effectief vitaliteitsbeleid zeer belangrijk. Maar vitaliteit lijkt voor ieder persoon net anders, en verschillende focuspunten zijn van belang bij andere arbeidsomstandigheden. Welke investering past het beste bij uw werknemers en hoe optimaliseert u vitaliteit in uw bedrijf? In dit artikel bespreken we hoe u de vitaliteit op de werkvloer kunt bevorderen, rekening houdend met de sector, de werksituatie en de functies van uw werknemers.

Het belang van een vitaliteitsbeleid

Wilt u een vitaliteitsbeleid implementeren, maar bent u benieuwd of het de investering waard is? Er wordt veelvuldig onderzoek gedaan naar vitaliteit, vitaliteitsbeleid en de impact op bedrijven en werknemers. Uit de resultaten komen veel verschillende voordelen naar voren. Niet alleen als het gaat om gezondere werknemers die duurzamer inzetbaar zijn, maar ook als het gaat om productiviteit en innovatie. Wat levert een vitaliteitsbeleid u op?

• Volgens Nederlandse werkgevers verbetert vitaliteit drie thema’s:
  • 62% van de werkgevers geeft aan dat verbeterde medewerkerstevredenheid een belangrijk voordeel is. 
  • Verbeteren van de werk-privébalans is volgens 54% een belangrijk doel.
  • Van de werkgevers zegt 47% dat de motivatie voor vitaliteit is om stress onder medewerkers te verminderen.
• Ook vergemakkelijkt een vitaliteitsbeleid volgens Nederlandse werkgevers het werven en behouden van talentvolle werknemers. 
  • Vier op de tien (39%) ziet een positieve impact op het aantrekken van talent. Eén op de drie (29%) denkt dat een effectief vitaliteitsbeleid het behoud van medewerkers versterkt.
• Hogere productie, kwalitatief beter werk en hogere omzet. TNO ontwikkelde de KOBA-DI tool, oftewel de Kosten-Baten tool, waarmee u kunt berekenen wat investeren in duurzame inzetbaarheid u oplevert.
• Gemotiveerde, bevlogen werknemers die dit uitstralen en daardoor betere klantrelaties onderhouden.
• Sterke verzuimpreventie, met 27% minder verzuim volgens onderzoek van Stichting Gezondheid.

Vitaliteit met duurzame inzetbaarheid

Wat betekent het als uw werknemer duurzaam inzetbaar is? Het woord zegt het al, inzetbaarheid om te functioneren binnen het werk op een duurzame manier. Werknemers kunnen zo langer doorwerken op een gezonde manier, en ook gezond blijven. Dit is niet alleen positief voor uw werknemer, waarvoor het werkleven een substantieel deel inneemt van hun totale leven, maar ook voor u. Gezonde werknemers zijn immers meer bevlogen, productiever en hebben meer motivatie. Doordat u goed voor uw werknemers zorgt, zorgen zij voor goede resultaten. Duurzame inzetbaarheid is belangrijk om het welzijn van uw werknemers te waarborgen, maar ook hun werk- en inkomenszekerheid. Met een gericht beleid kunt u duurzame inzetbaarheid stimuleren. Volgens de SER zijn er drie factoren die duurzame inzetbaarheid bevorderen:

• Vitaliteit. Uw werknemer is vitaal, dat wil zeggen: hij is veerkrachtig, fit, heeft motivatie en doorzettingsvermogen
• Employability. Uw werknemer heeft het vermogen om het werk op een adequate manier uit te voeren. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Hij kan dat binnen uw bedrijf, maar ook binnen een ander bedrijf of een andere sector.
• Work ability of werkvermogen. Uw werknemer is fysiek, mentaal en sociaal in staat om te werken.

Optimale vitaliteit op de werkvloer

Een optimale vitaliteit op de werkvloer bestaat eigenlijk uit vier componenten:

• Sociaal. Denk aan intercollegialiteit, samenwerking en werkrelaties. 
• Mentaal. Hierbij gaat het om onder andere motivatie, een gezonde privé-werk balans, bevlogenheid en ontspanning. 
• Fysiek. Een sportieve levenshouding met een gebalanceerd dieet
• Veiligheid. Een veilige werkomgeving met een goede werksfeer voorkomt te hoge lichamelijke en mentale belasting.

Beleid gericht op duurzame inzetbaarheid

Er zijn een aantal dingen die u kunt doen om duurzame inzetbaarheid te verbeteren:

• Risico’s inventariseren en een plan van aanpak opstellen om veilig en gezond werken te verbeteren. Hiervoor kunt u bijvoorbeeld de volgende middelen inzetten:
  • RI&E (Risico-inventarisatie en -evaluatie);
  • Medewerkerstevredenheidsonderzoek;
  • PMO.
• Het stimuleren van opleiding en kennisverwerving door het aanbieden van scholing en cursussen. Zo blijven uw werknemers up to date met betrekking tot hun functie en beschikken ze over de gewenste vaardigheden voor uw bedrijf of de arbeidsmarkt.
• Het werk aanpassen aan uw werknemers en hun vermogen. Werk en werktijden meer flexibel indelen door:
  • Verlofregelingen;
  • Het aanpassen van taken waar nodig;
  • Het mogelijk maken van thuis en hybride werken.
• Programma’s gericht op mentale en lichamelijke vitaliteit, bijvoorbeeld met het doel burn-out te voorkomen of een cursus stoppen met roken.

Vitaliteit en duurzame inzetbaarheid in de sector

Als het gaat om duurzame inzetbaarheid kan de focus per sector verschillen. Vitaliteit binnen de zorg betekent vaak dat er aandacht wordt gegeven aan mentale gezondheid en weerbaarheid, terwijl vitaliteit op een bouwplaats bijvoorbeeld kan betekenen dat er exoskeletten worden ingezet om medewerkers te ontlasten. Welke vitaliteitsmaatregelen passen het beste bij uw bedrijf en sector?

• TNO experimenteert veel met de inzet van exoskeletten in verschillende type bedrijven. Over het algemeen helpt een exoskelet om fysiek zwaar werk lichter te maken. Een aantal voorbeelden waar dit is ingezet:
  • Een praktijktest met stukadoors liet overwegend goede resultaten zien.
  • Werknemers in de zorg met rugklachten testen de exoskeletten met positieve resultaten.
  • In de bouw kunnen exoskeletten duurzame inzetbaarheid bevorderen en ongevallen voorkomen.
• Bevat uw bedrijf een kantoortuin? Zorg voor innovatieve kantoormeubelen zoals zit-stabureaus, compleet verstelbare stoelen en laptopverhogers, en ergonomische muizen en toetsenborden.

Hoe moet de werkvloer eruit zien?

Voor een optimale vitaliteit op de werkvloer, kan het zijn dat er aanpassingen nodig zijn aan de inrichting van de werkplek. Een uitstekend ergonomisch ingerichte werkplek is belangrijk, zodat uw werknemer geen klachten ontwikkelt of zelfs uitvalt. Hoe zou de vitale werkvloer eruit moeten zien? Dit heeft uiteraard te maken met de type functies die uw werknemers uitvoeren. Met de expertise van een arbodienst of arbodeskundige kunt u een plan ontwikkelen om een vitale werkvloer te maken, die past bij uw werknemers en de sector. Denk bijvoorbeeld aan:

• Moderne kantoormeubelen en een innovatieve kantoortuin;
• Exoskeletten voor fysiek zwaar werk;
• Een gezond (binnen)klimaat;
• Goede thuiswerk omstandigheden.

Een innovatieve kantoortuin voor optimale vitaliteit

Heeft u voornamelijk personeel dat op kantoor werkt? Bij een ouderwetse kantoortuin denken we aan de basisonderdelen zoals bureaus, een kantine, toiletten en vergaderzalen. Echter, een moderne, innovatieve en op vitaliteit gerichte kantoortuin bestaat uit veel meer. Zo kunnen de volgende zaken onderdeel zijn van het ontwerp:

• Interieur gebaseerd op biophilic design;
• Meditatie- en stilteruimtes om even ‘offline’ te gaan, voor stressverlaging;
• Creatieve hubs en brainstorm hubs;
• Slaap- en rustruimtes: Volgens onderzoek is de powernap een geweldige manier om werknemers nieuwe alertheid en creativiteit te geven tijdens hun werk.

Een optimale werksfeer

Heerst er spanning en sluimeren er conflicten, of worden uw werknemers van hun taken afgehouden door praatgrage collega’s? Een goede werksfeer ontstaat deels organisch, maar is ook in goede banen te leiden door verschillende maatregelen toe te passen. Ten eerste is het belangrijk te weten hoe een goede werksfeer er nu eigenlijk uit ziet. Volgens Jessica van Wingerden, verbonden aan de vakgroep Arbeids- en Organisatiepsychologie aan de Erasmus Universiteit en werknemer bij Schouten & Nelissen, bestaat een goede werksfeer uit verschillende factoren:

• Werknemers gaan op een prettige, professionele en fatsoenlijke manier met elkaar om; ook met hun leidinggevenden.
• Naast werken is er ook ruimte voor (werk)plezier en ontspanning. Dit kan bijvoorbeeld gerealiseerd worden door recreatieruimtes en het stimuleren van informele contacten en bijeenkomsten binnen teams.
• Leidinggevenden hebben oog voor werknemers en hun talenten en stimuleren ontwikkeling. Zij bespreken bijvoorbeeld tijdens functioneringsgesprekken met werknemers wat hun doelen en wensen zijn als het gaat om hun toekomst en carrière.

Bewegen op de werkvloer

Binnen kantoorruimtes kan het sedentaire werk verschillende nadelen hebben, zoals een verslechterde gezondheid door te weinig beweging of minder vitaliteit door een gebrek aan zonlicht en frisse lucht. Om beweging te stimuleren, of dat nu in de vorm van sport of tijdens sociale activiteiten is, kunt u verschillende interventies inzetten. 

• Heeft u veel werknemers die wellicht slecht ter been zijn of een laagdrempelige manier zoeken om meer te bewegen? De Hersenstichting ontwikkelde de Ommetje app, waardoor veel mensen competitief ommetjes gingen maken. Leuke bijkomstigheid: binnen teams zorgt dit voor meer contact, zelfs bij thuiswerkers.
• Zorgen voor voldoende gelegenheid om naar buiten te gaan, door middel van pauzes of werkruimtes buiten.
• Faciliteren van sportmogelijkheden, bijvoorbeeld op locatie of door het aanbieden van een abonnement op een sportschool. 
• Een huisdier op kantoor die uitgelaten moet worden. Dit verbetert ook nog eens de sfeer en de mentale gezondheid van werknemers. 
• Gezamenlijke yogalessen of ochtendgymnastiek. Dit zorgt voor een laagdrempelig moment om te bewegen voor of tijdens het werk en zeker in combinatie met meditatie kan dit even een opfrisser geven.
• Bedrijfsmassages voor werknemers die fysiek zwaar werk doen of juist veel computerwerk verrichten. Deze helpen om klachten te voorkomen en beter te herstellen.

Hoe zorgt u voor een gezonde en vitale werksfeer?

Functie en salaris zijn natuurlijk belangrijke drijfveren om een baan te kiezen, maar steeds meer mensen vinden een goede bedrijfscultuur en werksfeer essentieel. Hoe zorgt u voor een gezonde en vitale werksfeer, met teams die productief samenwerken en waarbij nauwelijks of geen sprake is van conflicten? Om dit te bewerkstelligen kunt u verschillende interventies inzetten:

• Het instellen van vertrouwenspersonen is niet verplicht, maar kan een belangrijk onderdeel zijn van een beleid tegen te hoge werkstress en -druk met betrekking tot psychosociale arbeidsbelasting. Hebben uw werknemers veel contact met klanten of patiënten, dan kan dit ook essentieel zijn om de emotionele belasting beheersbaar te houden. Het verzuim onder werknemers in de zorg en welzijn, die te maken hebben met veel risico als het gaat om emotionele belasting en ongewenst gedrag, ligt aanmerkelijk hoger dan in andere bedrijfstakken met 6,5% verzuim in 2021. Het gemiddelde verzuim van werknemers in alle bedrijfstakken lag op 4,7 procent.
• Zorg voor een aanspreekcultuur of een feedbackcultuur. Zo voorkomt u dat werknemers hun behoeftes of irritaties onbesproken laten en daarmee sluimerende conflicten laten ontstaan. U geeft hiermee ook ruimte aan werknemers om melding te maken van ongewenst gedrag.
• Complimenten zijn belangrijk om een boost te geven aan het vertrouwen van uw werknemers. Een positieve, opbouwende cultuur zorgt ervoor dat mensen de focus hebben op ontwikkeling en verbetering in plaats van negatieve kritiek en conflict.
• De inzet van coaches, bedrijfspsychologen en maatschappelijk werkers waar werknemers ook terecht kunnen met privé problemen. Dit kan ervoor zorgen dat uw werknemers beter de balans kunnen vinden tussen werk en privé, in het bijzonder wanneer het privé even tegenzit.

Takeaways

• Een effectief vitaliteitsbeleid heeft veel voordelen voor u en uw werknemers. Het zorgt voor tevreden werknemers, voor hogere productiviteit en voor het gemakkelijk aantrekken en behouden van talent. Daarnaast verlaagt het de verzuimcijfers en verbetert het de klantrelaties.
• Vitaliteit zorgt voor duurzaam inzetbare medewerkers en heeft daarmee voordelen op de lange termijn.
• Optimale vitaliteit bestaat uit vier componenten: sociaal, mentaal, fysiek en veiligheid.
• U kunt verschillende dingen doen om duurzame inzetbaarheid te verbeteren, zoals risico’s inventariseren, scholing en cursussen aanbieden, flexibel omgaan met werk(tijden) en programma’s gericht op vitaliteit aanbieden.
• Vitaliteit kan voor iedere sector iets anders betekenen. Het is daarom belangrijk om oog te hebben voor de specifieke risico’s waarmee uw werknemers te maken hebben.
• Voor een optimale vitaliteit is mogelijk een herinrichting van de werkplek nodig. Een arbodienst of -deskundige kan helpen om hiertoe een plan te maken.
• Naast inrichting van de werkplek is het belangrijk dat er een goede sfeer heerst op het werk. Hierbij draait het om prettige omgangsvormen, ruimte voor ontspanning en leidinggevenden die oog hebben voor hun werknemers.
• Voldoende bewegen is van belang voor de vitaliteit van alle werknemers. Als werkgever kunt u van alles doen om dit te stimuleren.