De meest voorkomende gezondheidsklachten op het werk

Geschreven door Carolien Ringma, Beleid, Corona

Gepubliceerd op 10/06/2020

Op de werkvloer lopen veel mensen rond met gezondheidsklachten: veel hiervan zijn niet zichtbaar en degene die echt met gezondheidsproblemen kampen doorwerken hebben grote kans uit te vallen. Voor welke klachten moet u bedacht zijn en hoe ontstaan deze? In dit artikel leest u hier alles over, krijgt u een inzicht in de gezondheid van werknemers over 10 jaar en krijgt u ook 3 tips om gezondheidsklachten te voorkomen deze goed op te vangen. 

Werkgerelateerde gezondheidsklachten

Van alle werknemers geeft 25% aan dat werk invloed heeft op de gezondheid. 15% van de werknemers verzuimt dan ook als gevolg van werk. Het verzuimpercentage ligt hoger dan het gemiddelde in Europa. Ongeveer 4 op de 10 werkenden in ons land verzuimde in 2015 tussen de  1 en 15 dagen. De gezondheidsklachten waar in 2019 het meest mee is verzuimd zijn stipt op nummer 1 gevolg van griep en verkoudheid blijkt uit cijfers van TNO. Bij een derde van de werknemers wordt werkstress als reden gegeven van ziekteverzuim. Hoe is het met de arbeidsbelasting gesteld in Nederland?

Fysieke arbeidsbelasting

Uit cijfers van TNO dat fysieke klachten ook het meest veroorzaakt worden binnen branches met fysiek zwaar werk. Zo komen de meeste rugklachtenen klachten aan nek, schouders, armen, polsen en handen voor binnen de bouwnijverheid, vervoer en opslag en de industrie.

Bij de sectoren met meer fysiek zware beroepen is verzuim uiteraard eerder te wijten aan lichamelijk te zwaar werk, zoals krachtsinspanningen, repeterende bewegingen, geen gelegenheid hebben om uit te rusten en te herstellen van fysieke belasting en trillingen. Bouwnijverheid springt hier met er met een verzuimpercentage van 34,4% bovenuit, gevolgd door horeca en vervoer en opslag, terwijl het gemiddelde verzuim door fysieke arbeidsbelasting van alle sectoren samen 17,5% is.

Psychosociale arbeidsbelasting

36,9% van de verzuimklachten door werk zijn gevolg van werkstress. Dit is vooral terug te zien bij de vooral mentaal belastende beroepen, binnen bestuur, onderwijs en kantoorwerk. Vooral de generatie millenials ervaart werk als stressfactor. Het gaat hier maar liefst om 36% van de werkenden. Grote oorzaken van werkstress zijn:

  • Het hebben van te weinig autonomie
  • Weinig sociale steun van leidinggevende
  • Te hoge taakeisen
  • Ongewenst gedrag van klanten, patiënten of leerlingen
  • Te weinig voldoening uit het werk halen
  • Te weinig ruimte voor persoonlijke ontwikkeling

Volgens TNO vond in 2007 35% en in 2017 40% van de medewerkers dat er te hoge taakeisen lagen. Bij 45% van de werknemers wordt te weinig autonomie in het werk ervaren. Ook geven medewerkers aan het te druk te hebben om stil te staan bij prestaties op de werkvloer. Dit zorgt ervoor dat zij minder voldoening uit het werk halen. Deze factoren verklaren mede waarom het aantal werkenden met burn-outs stijgende is. 

Doorwerken met gezondheidsklachten

Er wordt veel doorgewerkt met gezondheidsklachten. Het gaat dan voornamelijk om psychische klachten, deze zijn aan de buitenkant namelijk veel moeilijker op te merken dan fysieke gezondheidsklachten. Denk bijvoorbeeld ook aan slapeloosheid: 1 op de 10 mensen slaapt chronisch slecht. Dit geeft klachten overdag, zoals concentratieproblemen, hoofdpijn en futloosheid, maar is niet zo een twee drie op te merken.

Van de werknemers werkt voelt bijna 4% zich sterk en ongeveer 16% zich licht belemmerd door ziekte, een aandoening of handicap bij het uitvoeren van de werkzaamheden. Ondanks deze belemmeringen zijn zij wel aan het werk. Wat heeft dat voor gevolgen?

Doorwerken met fysieke gezondheidsklachten

Een gedeelte van de werkenden geeft aan dat de belemmeringen veroorzaakt zijn door werk. Zij zijn vooral werkzaam in de bouwnijverheid, vervoer en opslag en de industrie: zware fysieke beroepen. 

Zo heeft 15% van de werkenden binnen de bouw problemen met de fysieke eisen van hun werk. Werknemers moeten in kromme houdingen staan en kracht zetten. Zo ontstaan fysieke problemen voor werknemers in de bouw vaak al na het 55e levensjaar. Het gevolg van doorwerken met gezondheidsklachten kan zijn dat deze werknemers eerder verzuimen of vroeger (moeten) stoppen met werken. Vervroegd pensioen is vaak een absolute noodzaak.

Doorwerken met psychische gezondheidsklachten

Ongeveer 2 miljoen mensen in Nederland hebben psychische klanten. Steeds meer Nederlanders ervaren stressklachten. Dit komt doordat we meer bezig zijn met ons hoofd: we krijgen per dag meer prikkels binnen, werken flexibeler en hebben hoge verwachtingen. 

Werk wordt complexer en doet meer beroep op onze cognitieve kwaliteiten. Ook ligt er meer nadruk op efficiëntie en productie. Bij een derde van de werknemers wordt werkstress als reden gegeven van ziekteverzuim.

In het begin blijven werknemers hier dan ook vaak mee doorwerken. Ze hebben het niet snel door dat ze psychische problemen hebben, omdat deze wennen. Ook is het taboe erover te praten, vooral wanneer er een zekere machocultuur heerst binnen het bedrijf. Veel mensen zijn bang voor negatieve reacties of twijfel aan loyaliteit en belastbaarheid. Daarmee zijn werknemers over het algemeen zelfs bang voor ontslag als hun psychische aandoening aan het licht komt. 

Dat werknemers het gevoel hebben hun psychische problemen te verstoppen blijkt uit het verhaal van een respondent uit arbeidsmarktonderzoek. De werknemer meent vakantieuren op te nemen om naar de psychiater te gaan. 

Toekomstige gezondheidsproblemen op het werk

Ook in de toekomst krijgen we te maken met gezondheidsproblemen in onze beroepsbevolking en op de werkvloer. Daarom is het belangrijk om nu al een goed arbobeleid te voeren, u aan de wettelijke verplichten te houden en de duurzame inzetbaarheid van uw werknemers voorop te stellen. Wat zijn de uitdagingen waar we als bedrijfsvoering of HR-afdeling mee te maken gaan krijgen over 10 jaar?

Vergrijzing

In 2019 was 19% van de Nederlandse bevolking 65 jaar of ouder, maar de verwachting is dat dit in 2050 26% is. Dit gaat grote invloed hebben op de beroepsbevolking.

Als we kijken naar 2030 dan zal 30% van de beroepsbevolking in Europese landen tussen de 55 en 64 jaar zijn. De pensioenleeftijd gaat waarschijnlijk verder omhoog. Dit benadrukt nogmaals dat gezond en veilig werken van belang is om toenemende vergrijzing het hoofd te kunnen bieden. Werknemers die langer doorwerken zorgen ook voor enige problemen, zoals meer chronische gezondheidsproblemen, meer werkgerelateerde gezondheidsproblemen in zwaar belastende beroepen, discriminatie op basis van leeftijd en meer. 

Burn-out

De afgelopen 20 jaar is burn-out onder werknemers verdubbeld. TNO noemt het dan ook beroepsziekte nummer 1. Daarnaast hebben we ook circa 1,2 miljoen werkende mensen met vermoeidheidsklachten rondlopen in ons land. In 2030 zou het zomaar kunnen zijn dat ongeveer 25% van de beroepsbevolking thuiszit of minder goed functioneert als gevolg van werkstress en burn-out. 

Problemen met het bewegingsapparaat

Wanneer gekeken wordt naar de te verwachten demografische ontwikkelingen voor de komende 10 jaar zullen in 2030 vooral problemen met het bewegingsapparaat (skelet en spieren), gevolgd door psychische aandoeningen en luchtwegaandoeningen voor het meest werkgerelateerde gezondheidsverlies zorgen.

Wat u als werkgever kunt doen om dit op te vangen

Er is een aantal dingen die u als werkgever vrij gemakkelijk kunt implementeren om gezondheidsklachten op de werkvloer te verminderen. Als u hiermee aan de slag gaat kan het zelfs zo zijn dat werken gezondheidsbevorderend is voor uw medewerkers!

Meer persoonlijk contact

Als werkgever is het belangrijk op tijd signalen van gezondheidsklachten van uw medewerkers op te vangen. Vooral de signalen van (werk)stress kunnen moeilijk zijn te herkennen. Denk hierbij aan het vergeten van kleine dingetjes of het niet zo goed luisteren. Persoonlijke aandacht voor uw medewerkers helpt vroegtijdig problemen herkennen, maar helpt ze ook te voorkomen doordat het werknemersmotivatie bevordert

Focus op energie en plezier

Om ziekte en verzuim te voorkomen is het belangrijk dat u niet alleen de focus legt op de belasting van het werk, maar ook naar datgene wat de werknemer goed doet. Waar krijgt uw werknemer energie van? Welke hulpbronnen hebben uw medewerkers? Focus op talenten en competenties en geef uw medewerkers meer vrijheid in hoe zij taken uitvoeren. Het allerbelangrijkste is dat u erkenning en waardering uitspreekt.

Check de arbeidsomstandigheden

Als werkgever bent u verplicht te zorgen voor een goede en gezonde werkplek voor uw medewerker, ook wanneer deze thuiswerkt. 75% van de werkgevers is echter niet op de hoogte van deze wettelijke plicht. Weet u hoe ziet de werkplek van uw medewerker eruit? Daarnaast is het van belang of uw personeel voldoende mogelijkheid heeft om te herstellen van de fysieke of mentale arbeidsbelasting, of zij voldoende pauzes hebben. 

info Wilt u meer weten over de verzuimscan die MediWerk biedt? Klik dan hier.

Uw ziekteverzuim al onder controle?

De Verzuimscan kan als uitstekende basis dienen voor maatregelen om verzuim terug te dringen. Doe de scan!

Gerelateerde berichten

Ontwikkelen van effectief ziekteverzuimbeleid voor de maakindustrie

Belang van preventieve gezondheidschecks voor werknemers in risicovolle werkomgevingen

  • Carolien Ringma
  • 18/10/2024
  • Verzuim

Innovatieve technologieën ondersteunen ziekteverzuimbeheer