Belang van gezondheid en veiligheidscultuur in verzuimbeheer

Maar liefst 60 procent van de werknemers kampt met fysieke klachten, meldt TNO. Acture, een private uitvoerder voor sociale zekerheid, stelt op basis van eigen onderzoek dat 77% van de klachten gedeeltelijk werkgerelateerd is. Het gaat om onder andere klachten zoals rug- of schouderpijn, waarbij de gemiddelde verzuimduur 192 dagen is. “Klachten komen deels door levensstijl; we zijn Europees kampioen zitten,” stelt TNO. In de industrie zijn de risico’s door fysieke arbeid en werkdruk zelfs groter. Een gezondheid- en veiligheidscultuur in verzuimbeheer, als sociale beweging, pakt dit aan door ook psychologische en sociale factoren te betrekken. De International Labour Organization(ILO) benadrukt dat zo’n cultuur belangrijk is om rechtvaardigheid en fatsoenlijk werk te realiseren. Als HR- of HSE-manager kunt u met een gezondheids- en veiligheidscultuur in verzuimbeheer verzuim verlagen en teams versterken.

De verzuimcrisis ontleed

Acture schetst een crisisachtig beeld: werkend Nederland heeft voornamelijk klachten aan de lage rug (60%), knieën (34%) en schouders (34%). 77% van de klachten zijn deels werkgerelateerd, met gemiddeld 192 dagen uitval, wat een wissel kan trekken op uw productieproces en collega’s kan overbelasten. Werkgeversclub AWVN (2024) wijst op levensstijl als een van de oorzaken. Met 31.000 vacatures in de industrie (CBS, 2025), vooral in technische rollen, blijft de arbeidsmarkt krap. De vacaturegraad in de industrie van 42 per 1.000 banen toont aanhoudende vraag. TNO (2024) meldt dat 44% van de werknemers arm-, nek-, of schouderklachten heeft, vaak door lang zitten. 26% van de werknemers zit langer dan 8,5 uur per dag. Een gezondheids- en veiligheidscultuur in verzuimbeheer helpt door werkplekken te verbeteren. 

Gezondheids- en veiligheidscultuur doorbreekt zitgedrag

Langdurig zitten is een arbeidsrisico, ook in de zware industrie, waar chauffeurs en operators uren zitten (TNO, 2022). Werknemers zitten 8,9 uur per dag, waarvan 4,5 uur op werk, wat risico’s op hartziekten, diabetes, en kanker verhoogt, met €1,2 miljard zorgkosten en 21.000 sterfgevallen jaarlijks. Voor chauffeurs betekent dit vaak gezondheidsproblemen die gezinnen raken. Een gezondheid- en veiligheidscultuur in verzuimbeheer kan de “zitcultuur” doorbreken door beweging te stimuleren.

Werkgevers kunnen zit-statafels, beweegpauzes, en lopend overleggen invoeren, terwijl leidinggevenden het voorbeeld geven. Met de Cultuurtool Gezond en Veilig Werken meet u vertrouwen in veiligheid op de werkvloer. Hiermee kunt u aan de slag om actieplannen te formuleren, zoals trainingen om een beweegcultuur binnen uw organisatie of bedrijf te stimuleren. 

Arbeidsmarktuitdagingen in de zware industrie

De arbeidsmarkt in 2025 is minder krap, met 395.000 vacatures (CBS, 2025). De industrie telde aan het einde van het eerste kwartaal in 2025 31.000 vacatures, een daling van 2.000, berekende het CBS. Toch blijft de arbeidsmarkt krap ondanks deze daling binnen de industrie. De krapte blijft de werkdruk verhogen, wat verzuimrisico’s vergroot. Een gezondheid- en veiligheidscultuur in verzuimbeheer, ondersteund door een gecertificeerde arbodienst, helpt door verzuim te verlagen en talent te behouden.

Wat is een gezondheids- en veiligheidscultuur? 

Een gezondheids- en veiligheidscultuur in verzuimbeheer is een beweging waarin iedereen veiligheid omarmt. Het draait om een open sfeer, betrokkenheid, en leiderschap en als u ook de juiste data combineert dan daalt het verzuim met 15-20% en stijgt de betrokkenheid van uw werknemers met 30%. U bouwt hiermee ook aan een beter imago als werkgever en dat helpt weer bij talentvolle werknemers te behouden en aan te trekken. Een veiligheidscultuur voor verzuimbeheer vraagt om actieve RI&E, meldingen, en training. De Cultuurtool Gezond en Veilig Werken bouwt vertrouwen en verlaagt incidenten.

De Cultuurtool Gezond en Veilig Werken

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid helpt u om gezond en veilig werken structureel te verbeteren, zelfs als uw Arbobeleid al staat. Een belangrijk hulpmiddel hierbij is de Cultuurtool Gezond en Veilig Werken. Hoe deze te gebruiken? Begin met de basis: 

• een actuele RI&E;
• een actief Plan van aanpak;
• een preventiemedewerker;
• een arbodienstcontract;
• en heldere protocollen. 

De tool richt zich op vier factoren die de cultuur vormgeven: leiderschap, participatie van medewerkers, leerfocus, en prioriteit voor veiligheid. Controleer uw basis op zelfinspectie.nl en start met de toolkit. De Cultuurtool laat u via stellingen scoren op deze factoren, zoals: “Laten uw leidinggevenden zelf het gewenste gedrag zien als het gaat om gezond en veilig werken?”

Door directie, OR, en medewerkers te betrekken, stelt u verbeterplannen op, zoals trainingen voor leiders of betere meldingsprocessen. In de industrie creëert dit vertrouwen, verlaagt het verzuim, en versterkt het uw teams. Het succes van deze aanpak vind zijn weerslag in verhalen zoals die van Lara.

Stemmen op de werkvloer: waarom een gezondheids- en veiligheidscultuur in verzuimbeheer essentieel is

Lara, operator in een chemiefabriek, zweeg over haar schouderklachten: “Ik was bang mijn baan te verliezen.” Erik, haar HSE-manager, zag verandering nadat verbeterplannen waren geïmplementeerd: “de workshops georganiseerd in samenwerking met de arbodienst openden de dialoog voor een gezondheidscultuur in verzuimbeheer.” Lara werd ambassadeur voor de RI&E nadat aan de betrokken werknemers was gevraagd naar hun inbreng. In de industrie, waar 43% van de werknemers fysiek belastend werk moet doen betekent dit dat verzuim definitief aangepakt kan worden door de betrokkenheid van werknemers en leidinggevenden te stimuleren.

Actie door dialoog

Dialogen moeten leiden tot actie. Een belangrijke vraag die in de Cultuurtool Gezond en Veilig werken wordt gesteld is: “Voelen werknemers zich veilig om incidenten te melden?” Naar aanleiding hiervan worden directies gestimuleerd middelen beschikbaar stellen om een veilige werkomgeving te creëren waarin werknemers niet bang zijn om incidenten te melden. Betrek daarom medewerkers bij protocollen en RI&E (zelfinspectie.nl). Doe mee met campagnes zoals “Samen Veilig” en reflecteer over uw gedragscode. Is deze helder, weten werknemers wat zij moeten doen als er sprake is van onveilige situaties? Lees ook ons blog over gezondheid en veiligheid op de werkvloer voor het verminderen van verzuim.

Conclusie

Een gezondheid- en veiligheidscultuur in verzuimbeheer verandert werkplekken fundamenteel. Als sociale beweging brengt het teams samen, verlaagt het verzuim, en verhoogt het betrokkenheid door openheid en vertrouwen te stimuleren. Met actieve betrokkenheid, sterke leiders, en slimme tools bouwt u een veilige, gezonde omgeving waar iedereen floreert. Voor HR- en HSE-managers is dit de sleutel tot duurzame groei. Wilt u een vitale werkplek? Start nu met de Cultuurtool Gezond en Veilig Werken en laat Mediwerk u daarbij helpen. 

Takeaways

• Bestrijd verzuim: 77% is deels werkgerelateerd, met een gemiddelde verzuimduur van 192 dagen volgens onderzoek van Acture. 
• Navigeer krapte: 31 duizend vacatures in de industrie, krimp met 2.000 banen.
• Gebruik de Cultuurtool Gezond en veilig werken en combineer data: hiermee verlaagt u het verzuim met 15-20% en verhoogt u betrokkenheid met 30%. 
• Bevorder dialoog: betrek werkvloer bij RI&E en meldingen.
• Toon leiderschap: geef voorrang aan veiligheid met middelen en coaching.
• Stimuleer meldingen: moedig anonieme feedback aan.
• Versterk imago: trekt talent aan in een krappe markt.
• Pak risico’s aan: 44% heeft arm-, nek-, schouderklachten.
• Bestrijd “zitcultuur”: zet in op bewegen om gezondheidsrisico’s te verlagen.