Hoe kunt u dit najaar inspelen op oplopend ziekteverzuim van uw maritiem personeel?

In het najaar stijgt het ziekteverzuim in Nederland door een toename van het aantal verkoudheden en griepinfecties. Door een verlaagde weerstand verspreiden de virussen zich snel. Daarnaast vormt de maritieme of offshore werkomgeving de ideale conditie voor besmetting. Hierdoor loopt ziekteverzuim met de daarbij horende kosten op. Hoe kunt u als werkgever of HR-manager inspelen op ziekte in het najaar?  

Waarom is er meer ziekteverzuim in het najaar?

In het najaar en in de winter neemt ziekteverzuim in Nederland toe door ondere verkoudheid, veroorzaakt door het rhinovirus; en griep, veroorzaakt door Influenza A virus. Bij koude temperaturen kan het rhinovirus zich beter vermeerderen. Ons immuunsysteem reageert dan minder goed. Zo blijkt ook uit de piek in de cijfers van het najaar en de winter van 2018 / 2019. Toen zijn er 400.000 mensen ziek geworden door de griep. De griepepidemie duurde toen 14 weken. Dat is een lange periode waarin uw personeel besmet kan raken.

De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat circa 5 tot 10% van de volwassen mensen jaarlijks de griep krijgt. Het is een besmettelijke ziekte, die wordt overgebracht door besmette vochtdruppeltjes in de lucht of via de handen. Zo zorgen praten, niezen en snotteren ervoor dat een persoon steekt gemiddeld anderhalf tot drie mensen aansteekt. ‘Het heerst’ zeggen we dan in de volksmond.

Waarom in de maritieme sector ziekteverzuim een groter probleem is

Volgens het CBS ligt ziekteverzuim door een virusinfectie het gehele jaar, maar vooral in de wintermaanden, hoger bij zwaardere beroepen, zoals in de nijverheid en energie. Hieronder vallen energiewinning, productie en distributie zoals in de maritieme sector. Onder de maritieme sector valt bedrijvigheid op gebied van scheepvaart, het onderhouden van onderzeese installaties of windmolens, het bevoorraden van booreilanden, proefboren en het bergen van gezonken schepen. Wat al deze werkzaamheden met elkaar gemeen hebben dat er veel mensen samengepakt zitten op een kleine oppervlakte. Juist dit is een van de grootste oorzaken van ziektebesmetting.

Kleine ruimtes

Vooral in de vervoerssector raken mensen gauw besmet met virussen. Mensen bevinden zich dicht op elkaar en de ruimtes zijn niet goed geïsoleerd. Dit werkt hetzelfde met vervoer op zee. Uw medewerkers zitten langere perioden samen op een schip, waarbij zij met hun handen voorwerpen zoals deurkrukken, besmetten. Kamers worden gedeeld en door niezen en hoesten komen besmette vochtdeeltjes in de lucht waarmee kamergenoten worden aangestoken met griep of verkoudheid.

Extreme weersomstandigheden

Door minder zonlicht maakt het lichaam minder vitamine D aan, wat nadelig is voor ons immuunsysteem. Echter zijn er op zee in de winter ook andere, extreme weersomstandigheden die het immuunsysteem van uw personeel verlagen. Zo verzwakt koude lucht in de neusgaten de immuunreactie in de neus. Dit vergroot vervolgens de kans op verkoudheid. Door extreme windsnelheden zakt de gevoelstemperatuur makkelijk onder nul. Onderkoeling kan al voorkomen bij een gevoelstemperatuur van -10 graden en vormt daarom tevens een veiligheidsrisico. 

Lagere vitaliteit in het algemeen

Werken op een schip brengt geheel andere werkomstandigheden met zich mee dan aan land. Deze hebben een negatieve invloed op de gezondheid van uw offshore personeel. Denk hierbij aan ongezonder eten, minder bewegen en slechter slapen: factoren die cruciaal zijn voor de vitaliteit. 

Moeheid aan boord heeft verschillende oorzaken. Zware fysieke werkzaamheden vergen veel energie en zorgen voor moeheid of energiedips. Daarnaast is de slaapkwaliteit aan boord niet goed genoeg. Vaak is uw personeel meerdere weken van huis en werkt het in shifts van 12 uur per dag of nacht. Dit zorgt voor een verstoord dag-en-nachtritme. Daarnaast ervaart offshore personeel lage slaapkwaliteit door lawaai in de slaapcabines veroorzaakt door de dunne muren en wisselende shifts. Tevens slechte bedden en matrassen verslechteren de slaapkwaliteit. Ook het snurken van kamergenoten wordt genoemd als reden van moeheid. 

Overige factoren

Het voorkomen of in toom houden van griepuitbraak aan boord van een schip is moeilijk, aangezien men symptomen mogelijk ook wil verbergen uit angst anders niet aan boord te mogen. Ook kan dit komen door de machocultuur die aan boord heerst als gevolg van het merendeel aan mannen wat er werkzaam is.

Daarnaast moet u ook denken aan de internationale gebieden die uw personeel per schip bereikt. Er kunnen virussen heersen in sommige landen of regio’s. U weet waarschijnlijk dan ook dat u binnen de scheepvaart rekening moet houden met compliant werken volgens internationale gezondheidsregels. 

Naast deze factoren zorgt ook het gebrek aan medische faciliteiten op zee ervoor dat er mogelijk te laat geanticipeerd wordt op ziektesymptomen. 

Wat kost ziekteverzuim?

Door ziekte van uw personeel leidt u productieverlies en zelfs omzetverlies indien de werkzaamheden van uw werknemer niet vervangen kunnen worden. Bij langere ziekteperiodes lopen de kosten gemiddeld op tot 2,5 keer het loon. U betaalt het loon door en u betaalt mogelijk tijdelijke vervanging, verzuimbegeleiding en re-integratiekosten. Een verzuimdag kost u per werknemer gemiddeld 250 euro. Aangezien griepklachten gemiddeld 1 tot 3 weken duren, kan het najaar u veel geld kosten. Daarom is het extra belangrijk uw personeel zo gezond mogelijk te houden.

Hoe speelt u in op ziekteverzuim in het najaar?

Als HR-manager bewaakt u de continuïteit en kwaliteit van het personeel. Dat doet u in eerste instantie door door ziekteverzuim zo veel mogelijk te voorkomen. Dit kunt u doen door in te zetten op duurzame inzetbaarheid. Hierbij faciliteert u een goede werkomgeving, gezonde voeding en goed slaap- en moeheidsmanagement. Via een PMO kunt u uw personeel inzichten geven en stimuleren te werken aan de eigen gezondheid. Hoe vitaler uw personeel is, hoe gemotiveerder, maar ook hoe veerkrachtiger zij is. Deze veerkracht is nodig om ziekte te voorkomen of om hiervan snel te herstellen.

Gezonde voeding

In het najaar kunt u echter extra maatregelen nemen om uw personeel gezond te houden en ziekteverzuim te voorkomen. Zo kunt u ervoor zorgen dat uw bemanningsleden extra voorlichting krijgen over gezond eten. Om het immuunsysteem te versterken zorgt u voor gezonde maaltijden en snacks aan boord.

Goede hygiëne

Omdat besmetting met het verkoudheids- en griepvirus voornamelijk plaatsvindt door gebrek aan goede hygiëne is ook hierin voorlichting te geven. Het virus wordt vooral via handen en via de lucht verspreid. Simpele regels implementeren aan boord, zoals hand voor de mond houden bij hoesten of niezen doet wonderen. Ook kunt u extra mogelijkheden aan boord bieden voor het wassen van de handen en de frequentie van het schoonmaken van de algemene ruimtes verhogen.

Een plan

Daarnaast kunt u ervoor zorgen dat werknemers die zich ziek voelen grotendeels op hun kamer blijven om contact met en besmetting van overige personeelsleden te voorkomen. Het is van belang dat u een plan heeft hoe te handelen bij (griep)epidemieën op locatie. Zorg er bijvoorbeeld ook voor dat er in de medische post ter plekke hulpmiddelen zijn die de klachten door en het herstel van griep verbeteren. Denk hierbij aan paracetamol, vitamines, neusspray en hoestdrank.

Griepvaccinaties

De meest effectieve manier om griep te voorkomen is door uw medewerkers te laten vaccineren tegen griep. Deze griepvaccinaties hebben verschillende voordelen: u bewaakt de gezondheid van uw medewerkers en u beperkt dit najaar het ziekteverzuim. 

Na deze griepprik is de kans op griep gemiddeld 40% kleiner. Als uw personeel alsnog griep krijgt zijn de symptomen minder ernstig. Hoe dit werkt? In het griepvaccin zitten dode griepvirussen. Door hiervan een kleine hoeveelheid in het lichaam te spuiten, maakt het afweersysteem afweerstoffen aan tegen het griepvirus. Het duurt ongeveer 2 weken voordat het lichaam genoeg afweerstoffen heeft gemaakt. Hierna kan de afweer een griepvirus onschadelijk maken. Het is daarom van belang uw medewerkers tijdig te laten inenten.