Hoe u tijdig stress bij uw offshore personeel signaleert en reduceert

Aangezien op zee werken betekent in extreme omstandigheden werken met ernstige veiligheidsrisico’s, focust u als HR-manager zich voornamelijk op veiligheid en compliant werken. Hiermee voorkomt u ziekteverzuim van uw personeel en voldoet u aan de wetgeving. Toch zijn niet de gevaarlijke omstandigheden, maar is juist stress de grootste veroorzaker van ziekteverzuim in Nederland. Gelukkig is het mogelijk u in te zetten voor gezonde werknemers. In dit artikel leest u hoe u tijdig stressklachten bij uw offshore personeel signaleert en hoe u deze reduceert.

De ernst van stressklachten

In 2018 stelde huisartsen 263.500 diagnoses overspannenheid in Nederland. Het totale aantal ligt hoger, aangezien niet iedereen die overspannen is ook daadwerkelijk de huisarts bezoekt. Daarnaast is burnout momenteel beroepsziekte nummer één: bij een kwart van alle beroepsziekten is burn out de boosdoener. Als gevolg hiervan zit ongeveer 5%van de beroepsbevolking langdurig thuis. Met een flinke burn out verzuimt een werknemer gemiddeld 242 dagen. In Nederland worden de jaarlijkse kosten van ziekteverzuim als gevolg van burn out ingeschat op 1.8 miljard euro. 

Kijken we niet alleen naar burnout, maar naar werkstress, is er een stijgende lijn: in 2015 gaf nog maar 16% van de verzuimende werknemers werkstress op als reden voor verzuim; in 2018 is dit al 20%. In dit geval verzuimt de werknemer gemiddeld met 54,9 werkdagen. De verzuimkosten in Nederland lopen hiermee op tot zelfs op 2.3 miljard euro. U kunt zich voorstellen dat medewerkers met stressklachten een enorme impact hebben op niet alleen de productiviteit, maar ook winstgevendheid van uw bedrijf.

Voor de werkgever

Werkstress kan zich in uw werknemer uiten op fysiek of psychisch gebied, maar ook in het gedrag. Het functioneren op de werkvloer vermindert en uw medewerker presteert minder. 

Hoewel de industrie ten opzichte van andere branches niet het hoogste percentage heeft van zieken door werkstress, zijn de kosten aanzienlijk. Per verzuimgeval door werkstress zijn deze namelijk gemiddeld maar liefst 7.671 euro. Per werknemer kost een flinke burn out de werkgever zelfs al gauw 60.000 euro door het doorbetalen van het loon, kosten voor vervanging, verzuimbegeleiding en re integratie. 

Voor de werknemer

Stressklachten zijn heel uiteenlopend. Zo kunnen vermoeidheid en gebrek aan energie voorkomen, meer of minder eetlust, duizeligheid en hoofdpijn. Ook slaapstoornissen, hoge bloeddruk en spierpijn komen voor. Wanneer de stress niet wordt aangepakt kunnen chronische klachten ontstaan, zoals angststoornissen, maag- en darmproblemen of depressie. Langdurige stress is bovendien slecht voor het hart. Overduidelijk mag zijn dat uw werknemer niet goed in zijn of haar vel zit. Dit voorkomen vraagt om een sterk HR-beleid. Hiervoor moet u goed begrijpen wat de oorzaken van (werk)stress zijn.

Het ontstaan van (werk)stress

Stress ontstaat meestal door een samenloop van omstandigheden. Vaak is er sprake van een combinatie van stress uit de privésfeer en de werksituatie. Zo blijkt uit onderzoek dat 82% van de Nederlanders te maken heeft gehad met ‘levensloopstress’. 64% van hen heeft werkdagen verzuimd. Onder levensloopstress vallen onder andere het overlijden van een dierbare, het verlenen van mantelzorg en scheiding. Deze vorm van stress leidt bijvoorbeeld tot slechtere concentratie op het werk. Dit kan vervolgens resulteren in meer stress op de werkvloer. Andersom werkt dit ook zo: van degenen die werkstress ervaren blijft 88% doorwerken. Uiteindelijk geeft dit opstappen van werkstress ook druk in de privésfeer. Zo ontstaat soms een vicieuze cirkel. 

Werkstress ontstaat wanneer werkdruk te lang aanhoudt. Dit ontstaat wanneer een werknemer gedurende een langere periode niet aan de eisen van het werk kan voldoen. De draagkracht en draaglast zijn uit balans. Oorzaken hiervan zijn het hebben van een niet realistische planning, de sfeer binnen het team of met de leidinggevende, een te hoog tempo of slechte communicatie. Ook fysiek werk wat te zwaar is of pestgedrag van collega’s draagt hieraan bij. In de maritieme of offshore sector zijn er daarnaast ook andere factoren dan op land die voor werkstress.

Werkstress op zee

Werkstress op zee kan aanzienlijke impact hebben op u en uw werknemer, zoals een slechte fysieke of psychische gezondheid, vroege pensionering, slechte prestaties, ontevredenheid over de baan, meer ongelukken, alcoholproblemen of drugsgebruik, relatieproblemen en echtscheiding.

Een groot verschil met werken op een schip of olieplatform met een baan op land is het verblijf op locatie. Gedurende een periode van gemiddeld 2 of 3 weken leeft uw werknemer ook op zijn werkplek. Gezin en familie zijn ver weg, wat bijvoorbeeld zorgen veroorzaakt bij uw werknemer. Ook het reizen vergt zijn tol. Zo is het vervoer van en naar een boorplatform per helikopter geregeld, wat weinig ruimte over laat voor flexibiliteit.

Daarnaast is er een continue stroom van lawaai en activiteit op een relatief kleine ruimte aanwezig. Het kan druk zijn met veel collega’s, waarbij er veel onrust is in de onnatuurlijke woonfaciliteiten. Ook gebrek aan privacy en gebrekkige slaap zijn een probleem. Het leven offshore wordt omschreven als gevaarlijk en isolerend. 

Andere belastende facetten van werken in de maritieme sector zijn de grote temperatuurverschillen, maar ook de beperkte faciliteiten voor ontspanning en sport. Vooral op kleinere installaties kunnen deze tekort schieten. Ook een gevoel van onveiligheid heerst bij sommigen. Zo kan een werknemer op een drijvend boorplatform wakker liggen omdat het eng is als het platform beweegt wanneer het hard stormt. Ploegen diensten zorgen voor een verstoord dag-en-nacht ritme, waardoor ook de hormonen die organen aansturen uit balans raken met alle gezondheidsproblemen van dien.

Vroegtijdig signalen van stress herkennen

Helaas is het onderwerp gezondheid vaak pas aan de orde als er al iets mis is. Dat is jammer, omdat sommige gezondheidsproblematiek te voorkomen is. Zo lopen veel werknemers door met ‘vage’ stressklachten. Zij melden zich bijvoorbeeld liever ziek als ze een duidelijke fysieke klacht hebben, ondanks dat stress op termijn wel degelijke fysieke gevolgen heeft. Er zijn verschillende signalen waaraan u kunt herkennen of uw personeel stressgerelateerde klachten heeft. Een aantal voorbeelden hiervan zijn:

• Een werknemer die zich in een jaar 3 keer of vaker ziek meldt heeft vergrootte kans op burn out.
• Uw werknemer is prikkelbaar en ziet er moe uit
• U merkt gedragsverandering of stemmingswisselingen op bij uw medewerker
• Uw werknemer heeft vaker onenigheid of conflict met collega’s
• Hij of zij kan minder goed tegen kritiek
• Hij of zij zondert zich meer af 
• Uw werknemer maakt meer fouten dan normaal
• U herkent in uw werknemer sarcasme, kort in de kar zijn of snauwen

Wist u dat een PMO, een preventief medisch onderzoek, helpt om vroegtijdig fysieke of mentale gezondheidsproblemen te ontdekken? Als werkgever bent u verplicht uw werknemers met regelmaat een PMO aan te bieden met als doel het beschermen en bevorderen van de gezondheid. Het onderzoek kan, afhankelijk van het bedrijf, op verschillende aspecten van de gezondheid gericht zijn: conditie, fitheid, belastbaarheid en mentale gesteldheid. De nadruk ligt bij een PMO op preventie. Bij de test wordt gekeken naar de werksituatie, maar ook naar de levensstijl van uw medewerkers. Zo kunnen stressklachten al in een vroeg stadium ontdekt worden en kunt u uw HR-beleid zo inrichten dat werkstress wordt gereduceerd.

Hoe u stressklachten kunt reduceren

Er zijn drie belangrijke aspecten om werkstress bij uw personeel te reduceren.

Ten eerste zorgt u ervoor dat uw werknemers op locatie in hun vrije tijd goed tot rust komen. Wanneer uw medewerkers leven en werken op een platform of schip moeten de omstandigheden voor hen comfortabel genoeg zijn om op te laden en de werkbelasting aan te kunnen.

Ten tweede is beweging onontbeerlijk, want dit zorgt er onder andere voor dat de bloedtoevoer naar de hersenen wordt gestimuleerd. Vooral voor uw werknemers die in ploegendiensten werken is het belangrijk voldoende te bewegen om hun lichaam weerbaarder te maken en te beschermen.

Ten derde is het van belang een arbodienst in de arm te nemen die aandacht heeft van de extreme omstandigheden van de maritieme en offshore sector en oog tevens oog heeft voor de nuances per organisatie. MediWerk biedt arbodienstverlening toegespitst op de energie- maritieme en offshore sector. U kunt ondersteuning verwachten op gebied van onderzoek, preventie, advies, maatwerk oplossingen, maar ook voor verzuim- en re integratiebegeleiding. 

Maatwerk oplossingen voor minder werkstress

MediWerk focust op duurzame inzetbaarheid van uw personeel. Elke organisatie en elke werksituatie is anders. Daarom geloven wij alleen in maatwerk oplossingen voor het  verbeteren van de gezondheid en productiviteit van uw personeel. Een greep van mogelijke oplossingen waarin wij u ondersteunen om heb minder stress te laten ervaren is:

• Het stimuleren van open communicatie over beslissingen. Geef werknemers meer inspraak. Controle zorgt ervoor dat uw werknemer zich minder voelt vastlopen.
• Laat uw werknemers doen waar ze goed in zijn of wat zij leuk vinden. Dit zorgt voor minder werkstress en meer productiviteit. Wij helpen u dit vormgeven.
• Het stimuleren van interesse, begrip en begaanheid van leidinggevende(n).
• Het inzetten op bespreekbaarheid van het onderwerp stress met de leidinggevende(n).
• Advies in hoe u als HR manager niet alleen focust op werkdruk, maar ook naar werkplezier.
• Methoden ontwikkelen voor het stimuleren van kennis en vaardigheden van uw personeel.
• Het inrichten van flexibele werktijden of vrijheid in indeling van werkuren.
• Het organiseren van activiteiten om sociaal contact tussen werknemers te creëren.
• Zorgen voor een cultuur waarin sociale steun tussen collega’s onderling mogelijk is.
• Het inrichten van de werkzaamheden zodat uw personeel uitdaging voelt in het werk door variatie in de benodigde vaardigheden, taakafwisseling, belangrijkheid van taken en het stimuleren van autonomie en feedback.
• Het creëren bewustwording onder uw medewerkers om gezond te leven. Geef hen bijvoorbeeld een stappenteller. 
• Het organiseren van bootcamps of sportlessen voor ontspanning, zingeving, socialiseren en beweging na werktijd.
• Het organiseren van workshops gericht op betere slaapkwaliteit, voeding, ergonomie en levensstijl.

Bent u benieuwd welke andere creatieve oplossingen wij zien om werkstress in uw organisatie te verminderen? Neem vrijblijvend contact met ons op om te horen wat een PMO of wat duurzame inzetbaarheid precies is en wat wij hierin voor u kunnen betekenen.