Hoe vaak moet u een periodiek medisch onderzoek bij uw werknemers uitvoeren?

Volgens de wet bent u verplicht tot een periodiek medisch onderzoek. Maar hoe vaak is periodiek? Wat zijn de uitzonderingen, en in welke gevallen is moet u dit vaker of jaarlijks uit te voeren? In dit artikel bespreken we de regels omtrent de frequentie van het aanbieden van een medisch onderzoek. Maar ook wat er aanbevolen wordt, zodat u de beste keuze kunt maken voor uw bedrijf.

Wat is een periodiek medisch onderzoek?

Heeft u last van veel verzuim binnen uw bedrijf? Een periodiek medisch onderzoek is erop gericht om potentiële risico’s op de gezondheid van uw werknemers in kaart te brengen zodat u verzuim kunt voorkomen. Het uitvoeren van zo’n onderzoek is daarbij niet alleen nuttig om potentieel uitval te beperken. Maar ook om ervoor te zorgen dat uw werknemers zich vitaal en gezond voelen zodat ze optimaal kunnen presteren. Volgens de regels van de Arbowet bent u als werkgever verplicht periodiek een arbeidskundig onderzoek, PAGO, uit te voeren bij uw werknemers. Maar hoe moet dit onderzoek eruit zien en wat wordt bedoeld met periodiek?

PMO of PAGO kiezen?

Kiest u voor een PMO of een PAGO, en wat is het verschil? In de Arbowet de PAGO wordt genoemd als verplicht periodiek medisch onderzoek. Toch wordt vandaag de dag vaker een preventief medisch onderzoek, oftewel PMO, uitgevoerd. Een PMO kan ook worden gezien als een verbeterde versie van de PAGO. Met een PAGO wordt over het algemeen alleen gekeken naar werkgerelateerde gezondheidsrisico’s. Een PMO is daarbij ook gericht op de duurzame inzetbaarheid van uw werknemers. Hierbij spelen mentale en fysieke conditie, maar ook leefstijl een grote rol. De NVAB, Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde, stelde een leidraad op omtrent de PMO met drie kerndoelen:

1. Preventie van beroepsziekten en beroepsgebonden aandoeningen
2. Het bewaken en bevorderen van de gezondheid van werknemers in relatie tot het werk
3. Het bewaken en verbeteren van functioneren en inzetbaarheid van individuele werknemers, ook met betrekking op vitaliteit

Is het aanbieden of ondergaan van periodiek medisch onderzoek verplicht?

Heeft uw werknemer wel eens geweigerd deel te nemen aan het PMO? Volgens de Arbowet bent u verplicht regelmatig medisch onderzoek aan te bieden aan uw medewerkers. Maar zijn uw werknemers ook verplicht dit periodiek medisch onderzoek te ondergaan? Volgens de Arbowet zijn ze dit niet. Uw werknemer kiest er individueel en op vrijwillige basis voor om het onderzoek te ondergaan. Er kan wel een verplichting bestaan voor uw werknemer om deel te nemen op grond van een wet of de CAO voor uw branche of sector. Bij de volgende risico’s binnen het werkveld is het in ieder geval verplicht als werkgever een periodiek medisch onderzoek aan te bieden:

• Jeugdigen
• Nachtarbeid
• Gevaarlijke stoffen
• Kankerverwekkende of mutagene stoffen en kankerverwekkende processen
• Biologische agentia
• Beeldschermwerk
• Lawaai
• Trillingen
• Kunstmatige optische straling
• Elektromagnetische velden
• Duikarbeid, caissonarbeid
• Ioniserende straling

PMO verplicht bij sollicitatieprocedure

In welke gevallen mag u wel uw werknemer verplichten tot een onderzoek? In bepaalde situaties is het wel wettelijk verplicht voor mensen om de keuring te ondergaan. Bijvoorbeeld als onderdeel van de sollicitatieprocedure. Dit mag overigens alleen wanneer er voor de functie bijzondere medische eisen zijn. Een treinmachinist moet bijvoorbeeld goed zicht hebben. En om zwaar fysiek werk veilig uit te voeren is een goede conditie nodig.

Hoe vaak moet een periodiek medisch onderzoek worden uitgevoerd?

Op de vraag hoe vaak een periodiek medisch onderzoek is geen eenduidig antwoord te geven. In de Arbowet staat dat u het onderzoek verplicht periodiek moet aanbieden. Maar hoe vaak of om de hoeveel tijd dit gaat ligt aan andere zaken. Bij bepaald werk en in verschillende situaties staat vaak wel een verplichte periode beschreven in de CAO’s van de branche of sector. Indien dit niet het geval is, moet overlegd worden door de ondernemingsraad, personeelsvertegenwoordiging of betrokken werknemers over de frequentie. Over het algemeen zijn een aantal zaken te zeggen over het kiezen van de frequentie als er geen speciale regeling geldt:

• De ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) heeft instemmingsrecht over hoe vaak de PMO wordt herhaald en wanneer dit gebeurt.
• Bij ontbreken van OR of PVT hebben de werknemers adviesrecht.

Hoe vaak PMO bij werk blootstelling aan gevaarlijke stoffen?

Werkt uw bedrijf met gevaarlijke stoffen? Wanneer er mogelijke blootstelling aan gevaarlijke stoffen kan zijn tijdens het werk, is het verplicht uw werknemer te onderzoeken voordat deze mogelijk blootstelling plaatsvindt. Maar dit moet ook tussentijds, na afloop van de blootstelling en na incidenten. De uitslagen moeten in een medisch dossier opgeslagen worden. Dit dossier dient dan ten minste 40 jaar bewaard te worden. Lees de leidraad van de NVAB en de NVvA voor het periodiek medisch onderzoek met betrekking op gevaarlijke stoffen.

Wanneer is een jaarlijkse PMO verplicht?

In verschillende werkomstandigheden kan het verplicht zijn eens in de drie jaar, of zelfs jaarlijks een PMO uit te voeren. Een voorbeeld hiervan is wanneer uw personeel werkt onder overdruk. Maar ook bijvoorbeeld medewerkers in de glastuinbouw boven de 50 jaar. In de CAO van de branche of sector zijn hierover vaak extra regels vastgelegd. De verplichting rondom hoe vaak een periodiek medisch onderzoek moet worden aangeboden verschilt dan bij verschillende leeftijden van werknemers. Maar ook aan de mate van werken met (giftige) stoffen.

Welke frequentie wordt aanbevolen als het gaat om PMO?

Speelt er geen bijzondere situatie omtrent een periodiek medisch onderzoek en de arbeidsomstandigheden? Dan zijn er nog wel aanbevelingen. Als het gaat om de frequentie van het uitvoeren van het onderzoek kunt u de volgende zaken meenemen:

• Over het algemeen wordt het als een goede regel gezien de PMO een, twee of driejaarlijks uit te voeren.
• Heeft u een nieuwe RI&E uitgevoerd, bijvoorbeeld wanneer arbeidsomstandigheden binnen uw bedrijf veranderd zijn? Dan kan het ook aanbevolen zijn een nieuwe PMO uit te voeren. Met een verandering in risico’s op de werkvloer kan de medische conditie van uw werknemers immers ook veranderen. 

Andere medische verplichtingen

Naast het aanbieden van een periodiek medisch onderzoek bent u verplicht tot een aantal andere zaken omtrent de gezondheid van uw werknemers. Bijvoorbeeld het hebben van een arbeidsomstandighedenspreekuur, dat sinds 2017 weer in de regelgeving is opgenomen. Uw werknemer heeft namelijk ook recht om buiten vastgestelde medische onderzoeken advies te vragen aan de bedrijfsarts.

Hoe biedt u een periodiek medisch onderzoek aan?

Het is belangrijk om bij een periodiek medisch onderzoek de juiste gegevens en resultaten te krijgen. Dit, zodat u de gezondheid van uw werknemers het meest effectief kan verbeteren. Voert u bepaalde onderdelen niet uit die eventueel wel risico’s en problemen zouden kunnen aantonen? Dan kan u essentiële informatie missen. Om een PMO op de juiste manier aan te bieden is het daarom noodzakelijk expertise te hebben in de risico’s van werk. En ook welke onderzoeken daarbij horen om deze in kaart te brengen. Het laten ondersteunen door een arbodienst die veel ervaring binnen de branche of sector van uw bedrijf heeft, is dan zeker belangrijk. Daarbij is de inhoud van een PMO ook vaak gebaseerd op de resultaten van de RI&E. Ook speelt bij de uitvoering de bedrijfsarts altijd een centrale rol, naast arbeids- en organisatiedeskundigen. 

Takeaways:

• De Arbowet stelt dat u in ieder geval periodiek een medisch onderzoek moet uitvoeren. In de praktijk is dit vaak de PMO.
• Hoewel u verplicht bent een periodiek medisch onderzoek aan te bieden, kiezen uw werknemers op vrijwillige basis of ze willen deelnemen hieraan.
• Bij sollicitatieprocedures met bijzondere medische eisen kunt u het medisch onderzoek wel verplicht stellen.
• In de CAO’s van bepaalde sectoren en branches staan vaak meer regels omtrent de frequentie van het aanbieden van de PMO.
• Bij werk met mogelijke blootstelling aan gevaarlijke stoffen moet het medisch onderzoek vaker worden aangeboden.
• In gevallen dat er geen frequentie beschreven staat in de regels, overlegt de OR of PVT over de frequentie van het uitvoeren van het onderzoek. 
• Er wordt aanbevolen om in ieder geval een, twee of driejaarlijks een PMO uit te voeren, met ondersteuning van een arbodienst met expertise in uw branche.