Download de RI&E Checklist
Ontdek waar uw bedrijf aan moet voldoen en download deze gratis checklist.
Bekijk alle downloadsAan alle kanten wordt duidelijk dat er een algehele stijging is van ziekteverzuim door psychische klachten. Volgens CBS is de hoeveelheid Nederlanders met psychische klachten zelfs nog nooit zo groot geweest. Volgens onderzoek heeft 1,3 miljoen Nederlanders burn-out klachten en is 40% van alle ziekteverzuim gerelateerd aan psychische klachten. Welke oorzaken binnen het werk zorgen hiervoor, en door welke veranderingen wordt er meer stress ervaren? In dit artikel bespreken we de cijfers, de oorzaken en potentiële oplossingen.
Volgens het CBS is het percentage Nederlanders dat psychische klachten heeft nog nooit zo hoog geweest. In de eerste helft van 2021 voelde 15% van de Nederlanders boven de 12 zich psychisch niet goed. Vooral jongvolwassenen tussen de 18 en 15 jaar zijn vaker onrustig, somber en niet gelukkig. Vier op de tien heeft hier meer last van sinds de pandemie. Volgens a.s.r. heeft 1,3 miljoen Nederlanders burn-out klachten en is 40% van het verzuim van personeel het gevolg van psychische klachten. De hoeveelheid uitval door mentale klachten en stress liep naar verluid met 7% op in 2020. Volgens TNO lopen de kosten van verzuim door werkstress voor werkgevers op tot zelfs 3,1 miljard euro. Het aantal burn-out klachten stijgt ook gestaag sinds 2013/2014. Een op de drie werkgevers verwacht een toename van verzuim door stress en mentale klachten. Aan alle kanten is er bewijs dat werknemers meer te maken krijgen met mentale klachten en stress. Maar wat is hier precies de oorzaak van en hoe kunt u dit als leidinggevende tegengaan?
Wanneer er ongewenste omgangsvormen of hoge werkdruk is, kan dit leiden tot werkstress en lichamelijke, psychische en sociale klachten teweeg brengen. De arbowet noemt dit psychosociale arbeidsbelasting, oftewel PSA. Volgens de Arbowet is elke werkgever verplicht beleid te voeren binnen het algemene arbeidsomstandighedenbeleid, dat erop is gericht om psychosociale arbeidsbelasting te voorkomen of te beperken wanneer dit een risico vormt binnen het bedrijf. Met een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie kunnen de risico’s in kaart worden gebracht en gepaste maatregelen getrokken worden. Door de RI&E actueel te houden, is het mogelijk actief beleid te voeren om ziekteverzuim tegen te gaan. Een aantal cijfers met betrekking tot PSA:
Er zijn veel verschillende factoren die kunnen bijdragen aan psychische problemen. Denk bijvoorbeeld aan een tekort van werkend personeel, waardoor de werkdruk voor het huidig personeel toeneemt door onderbezetting. Ook de afwezigheid van collega’s door ziekte of verlof, baanonzekerheid en een verstoorde werk privé balans zorgen voor werkstress. Ruim 4 op de 10 Nederlanders krijgt ooit in zijn of haar leven te maken met een psychische aandoening. Psychische problemen kunnen onder andere zijn:
Burn-out is een belangrijke oorzaak voor langdurig psychisch verzuim. Onderzoek wijst uit dat de duur van een gemiddelde burn-out zelfs is gestegen van 242 naar 290 dagen. Volgens TNO geven respondenten van hun onderzoek naar burn-out aan dat ze het meeste baat hebben gehad met leidinggevenden die actief klachten signaleert, luistert en handelt. Daarbij is het belangrijk dat de leidinggevende door de organisatie ondersteunt wordt. Ook helpt het om het taboe rondom het bespreken van psychische klachten te doorbreken. Volgens TNO kan de toename van burn-out klachten voornamelijk verklaard worden door:
Volgens het TNO ontstaat burn-out door een opeenstapeling van verschillende factoren. Deze hangen samen met het werk, de persoon zelf en de maatschappij. Op dit moment zijn de factoren die voor de meeste stijging van psychisch verzuim zorgen:
Het overgrote deel van de werknemers is tevreden met thuiswerken. Het brengt dan ook verschillende voordelen met zich mee, zoals de tijdwinst door minder reistijd, meer vrijheid om de dag in te delen en meer tijd met het gezin. Volgens TNO hoeft thuiswerken zeker niet perse te leiden tot meer fysieke en mentale klachten bij werknemers, hoewel de arbeidsomstandigheden niet ideaal worden genoemd. 45% van de thuiswerkers heeft bijvoorbeeld meer middelen nodig voor een goede werkplek. Mensen zijn over het algemeen ook meer aan het zitten, bijna 90% zit minstens 6 uur per dag voor zijn laptop. Er zijn daarbij verschillende risico’s voor psychische belasting die bij thuiswerken meer naar de voorgrond komen. Denk aan:
De voornaamste stressfactoren bij werknemers sinds de start van de pandemie zijn volgens TNO de moeite met concentreren en de combinatie tussen werk en privé. Werknemers noemen een goede werk-privébalans een topprioriteit voor gezondheid en vitaliteit. Zeven op de tien (69%) vindt dit het meest belangrijk, gevolgd door de organisatiecultuur (51%) en mentale gezondheid (49%). Toch vindt maar 28% van de werknemers dat het ondersteunen van medewerkers bij het managen van de werk-privébalans een topprioriteit is. Is het voor u een prioriteit? Verschillende manieren waarbij de leidinggevende kan ondersteunen:
Naast het aanpakken van potentiële risico’s voor psychisch verzuim binnen de organisatie is het ook belangrijk uw werknemers de juiste hulpbronnen te bieden wanneer ze mentale klachten krijgen.
Ontdek waar uw bedrijf aan moet voldoen en download deze gratis checklist.
Bekijk alle downloadsBelang van preventieve gezondheidschecks voor werknemers in risicovolle werkomgevingen
Innovatieve technologieën ondersteunen ziekteverzuimbeheer
Duurzame inzetbaarheid in zware industrie: investeren in gezonde werknemers