Wanneer is een PMO verplicht?

Preventie is nog altijd beter dan genezen als het gaat om ziekteverzuim, maar hoe zit het met de wet? Volgens de Arbowet bent u verplicht periodiek een medisch onderzoek uit te voeren bij uw werknemers. Maar bestaan er uitzonderingen, hoe vaak is periodiek, en betekent dit dat een PMO verplicht is? In dit artikel behandelen we aan welke maatregelen u in ieder geval moet voldoen en andere zaken rondom het verplichte periodiek medisch onderzoek. Ook bespreken we hoe u verder kunt gaan dan het minimum met tips en aanbevelingen voor betere resultaten.

Wat is een PMO en is het verplicht?

Vraagt u zich af of een PMO een betere keuze is dan een PAGO? Een PMO staat voor een preventief medisch onderzoek. Dit is een onderzoek naar de gezondheid van uw werknemer. Niet alleen arbeidsgerelateerde risico’s worden hierbij onderzocht, maar een PMO heeft ook een focus op de preventie van (beroeps)ziekte en verzuim. Zo kan het worden gezien als een betere versie van de PAGO, een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek, waarbij de focus vaak alleen ligt op werkgerelateerde gezondheid. Is de PMO verplicht? Een aantal punten over de regels rondom het periodiek medisch onderzoek:

• De Arbowet stelt dat iedere werkgever verplicht periodiek een medisch onderzoek moet aanbieden aan hun werknemers. Hierbij wordt de PAGO genoemd, maar hedendaags wordt in de praktijk vaak voor een PMO gekozen.
• Volgens de NVAB zijn er drie kerndoelen als het gaat om het uitvoeren van een PMO, namelijk:
  • Het voorkomen van werkgerelateerde (beroeps)ziektes 
  • Het bevorderen en bewaken van de gezondheid van uw werknemer in relatie tot het werk
  • Het bevorderen en bewaken van de inzetbaarheid en functionaliteit van uw werknemer
• Een PMO richt zich daarom naast de gezondheid ook op de leefstijl van uw werknemer, en zijn of haar mentale en fysieke conditie. 
• Zo kunt u naast het oplossen van gezondheidsklachten ook maatregelen en verbeterpunten treffen als het gaat om de duurzame inzetbaarheid van uw werknemers. 

Wanneer is een PMO verplicht?

Is het in alle situaties verplicht om een medisch onderzoek uit te voeren binnen uw bedrijf? Volgens de leidraad met betrekking tot de PMO van de NVAB zijn er verschillende situaties waarin het PMO verplicht wordt als periodiek medisch onderzoek. Een aantal punten en regels hierbij:

• In de Arbowet staat alleen de PAGO als verplicht periodiek onderzoek, maar actueel wordt de PMO vaak als betere versie gebruikt.
• Bij werk waarbij specifieke risico’s naar voren komen is het verplicht onderzoek uit te voeren.
• Hoe vaak een PMO uitgevoerd moet worden ligt ook aan de risico’s binnen het werk. In bepaalde gevallen is het verplicht jaarlijks de PMO uit te voeren, of vaker binnen bepaalde periodes of situaties.
• Op grond van de CAO binnen bepaalde branches kan uw werknemer verplicht worden deel te nemen aan een PMO. 
• Bij sollicitatieprocedures met bijzondere medische eisen kunt u ook uw werknemer verplichten mee te doen aan een PMO.

Risico’s waarbij PMO verplicht is

Werkt uw personeel in de bouw of op kantoor? In verschillende werksituaties kunnen werknemers potentieel meer risico ondervinden. Dan is het noodzakelijk en wettelijk verplicht om periodiek een PMO uit te voeren. Bij werkzaamheden met de volgende risico’s is het verplicht een PMO aan te bieden:

• Jeugdigen
• Nachtarbeid
• Gevaarlijke stoffen
• Kankerverwekkende of mutagene stoffen en kankerverwekkende processen
• Biologische agentia
• Beeldschermwerk
• Lawaai
• Trillingen
• Kunstmatige optische straling
• Elektromagnetische velden
• Duikarbeid, caissonarbeid
• Ioniserende straling

Wanneer is de PMO jaarlijks verplicht?

Klinkt ‘periodiek’ u onduidelijk in de oren? De Arbowet stelt dat u verplicht bent periodiek een medisch onderzoek aan te bieden. In de CAO’s van verschillende branches en sectors staan vaak meer details rondom deze verplichting. In verschillende gevallen is het verplicht uw werknemers eens in de drie jaar te onderzoeken. En in bepaalde werksituaties met meer risico’s moet dit zelfs jaarlijks. Dit ligt vaak aan de leeftijd van uw werknemers, maar ook het type risico’s voor de gezond- en veiligheid. Een jaarlijks PMO is bijvoorbeeld verplicht voor werknemers die werken onder overdruk. Maar ook voor medewerkers boven de 50 jaar werkzaam in de glastuinbouw. Bent u benieuwd hoe dit voor uw sector werkt? Dan is het verstandig de juiste CAO te raadplegen.

Is een PMO verplicht bij blootstelling aan gevaarlijke stoffen?

Werkt uw personeel in mogelijk gevaarlijke omstandigheden? Bij bepaalde arbeidsomstandigheden staat er een sterkere verplichting om de PMO periodiek en herhaaldelijk uit te voeren. Dit is vaak vastgelegd in de CAO van specifieke branches of sectors.  In het geval dat uw werknemer mogelijk blootgesteld kan worden aan gevaarlijke stoffen is dit bijvoorbeeld wettelijk vastgelegd. Hierbij is het belangrijk dat de verplichte PMO uitgevoerd wordt op verschillende momenten:

• Voordat de mogelijke blootstelling plaatsvindt, maar ook tijdens en na het werk.
• Bij incidenten moeten er extra PMO’s uitgevoerd worden.
• De uitslagen in deze gevallen moeten opgenomen worden in een medisch dossier, en dit dossier moet daarna minstens 40 jaar bewaard blijven. 
• De PMO moet uitgevoerd worden door een gecertificeerde arboarts.

Wanneer is uw werknemer verplicht de PMO te ondergaan?

Soms kan een werknemer weigeren deel te nemen aan een onderzoek. Als werkgever bent u verplicht een periodiek medisch onderzoek aan te bieden. Maar uw werknemers zijn daarbij niet verplicht deel te nemen aan de PMO. Het ondergaan van de PMO gebeurt op vrijwillige basis en individueel. Benieuwd of er situaties zijn waarin u uw werknemer wel hiertoe kan verplichten? In bepaalde gevallen het wel een verplichting voor uw werknemer, bijvoorbeeld op grond van een wet of de CAO voor uw branche of sector.

Verplichte PMO bij sollicitaties

De PMO kan wel verplicht worden bij een sollicitatieprocedure voor een functie met bijzondere medische eisen. Het is dan belangrijk dat uw toekomstige werknemer op bepaalde vlakken voldoende functioneert. Ook om het werk veilig te kunnen uitvoeren. Niet alleen voor de eigen veiligheid maar ook voor die van derden. Denk bijvoorbeeld aan het werk van een treinmachinist, of wanneer iemand een hijskraan gebruikt in de bouw. 

Hoe vaak is het verplicht de PMO uit te voeren?

Hoe vaak is periodiek? In bepaalde sectors staat wel duidelijk beschreven in de CAO hoe vaak u de PMO moet aanbieden. Maar dit is niet voor elke branche het geval. Over de frequentie van het uitvoeren van de PMO als er geen bijzondere wetten gelden, zijn over het algemeen twee regels:

• De ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) heeft instemmingsrecht over hoe vaak de PMO wordt herhaald en wanneer dit gebeurt.
• Bij ontbreken van OR of PVT hebben de werknemers adviesrecht.

Hoe vaak wordt er aanbevolen een PMO aan te bieden?

Heeft uw bedrijf geen duidelijke verplichting omtrent de periodes tussen de onderzoeken? Dan zijn er wel aanbevelingen te maken rondom het aanbieden van de PMO. Natuurlijk in goed overleg met de ondernemingsraad, personeelsvertegenwoordiging of betrokken werknemers. Een paar zaken die u kunt meenemen in deze beslissing:

• Wanneer een jaarlijkse PMO niet verplicht is, kan worden aanbevolen een PMO een, twee of drie jaarlijks aan te bieden.
• Wanneer de arbeidsomstandigheden van het werk veel veranderd zijn, en daarbij de RI&E, kan het belangrijk zijn ook de PMO te herhalen omdat er andere risico’s spelen. De PMO is namelijk vaak ook gebaseerd op de RI&E.

Daarbij is het belangrijk PMO’s op maat te maken voor verschillende functies. Merkt u dat er binnen een bepaalde afdeling veel klachten voorkomen? Dan kan het handig zijn aan die groep een extra PMO aan te bieden.