Welk preventief medisch onderzoek kiest u voor uw werknemers?

Een goede manier om verzuim aan te pakken bij de wortel is door preventief medisch onderzoek in te zetten. Het is daarbij ook vastgelegd in de Arbowet dat u periodiek een medisch onderzoek moet aanbieden aan uw werknemers. Maar welk preventief medisch onderzoek is het beste voor uw personeel? En hoe maakt u een onderzoek op maat? In dit artikel gaan we in op de verschillende types preventief medische onderzoeken. En hoe u de juiste kunt kiezen voor uw eigen werknemers.

Waarom moet u een preventief medisch onderzoek uitvoeren?

Hoe transparant is het bespreken van de gezondheid van uw werknemers bij u? Volgens onderzoek blijkt dat het nog lang niet genormaliseerd is om het op de werkvloer te hebben  over gezondheid:

• Meer dan de helft van de werkgevers, namelijk 53%, gaat zelden het gesprek aan als het gaat om een gezonde leefstijl. 
• Toch denken de meeste werkgevers dat tenminste een derde van de werknemers er ongezonde gewoontes op na houdt. 
• Ook 78% van de werknemers zegt dat een gezonde leefstijl niet of nauwelijks besproken wordt. 

Preventief medisch onderzoek voor betere vitaliteit

Maar er liggen zeker wel kansen voor verbetering met een preventief medisch onderzoek. 40% van de werknemers zegt namelijk ook dat ze niet afwijzend tegenover een werkgever zouden staan bij hulp voor een gezondere leefstijl. Kortom, uit onderzoek blijkt dat het juist erg effectief kan zijn verder te gaan dan de gestandaardiseerde testen die zich alleen richten op de werkomstandigheden. Een preventief medisch onderzoek, oftewel een PMO, is dan een uitstekende keuze. Omdat hiermee ook onder andere het onderwerp van een gezonde leefstijl en vitaliteit op de kaart kan worden gezet. En dat is niet alleen positief voor uw werknemers, maar ook voor u. Vitale werknemers zijn meer gemotiveerd, productief en veerkrachtig als het gaat om werkstress.

Wat is een PMO?

Een PMO is dus een breed gezondheidskundig onderzoek, maar wat betekent het precies? Eigenlijk bestaat een preventief medisch onderzoek uit twee delen. Een diepgaand onderzoek naar de gezondheid van uw werknemer, maar ook advies om de gezondheid te verbeteren. Een belangrijk deel hiervan zijn de risico’s waar uw werknemers aan bloot worden gesteld. Denk bijvoorbeeld aan een gehoortest wanneer ze met luide apparaten werken zoals in de metaalsector. Of een oogtest voor werknemers die lange uren voor hun beeldscherm zitten. Een paar belangrijke dingen om over de PMO te weten:

• Een PMO is vaak gebaseerd op de Risico Inventarisatie- & evaluatie. Hierbij worden gezondheids- en veiligheidsrisico’s binnen uw bedrijf in kaart gebracht om deze te beperken of voorkomen. Het hebben van een actuele RI&E is verplicht voor elke werkgever.
• Bij het uitvoeren van een preventief medisch onderzoek speelt de bedrijfsarts een centrale rol. Voor preventieve maatregelen kunt u ook advies vragen van de bedrijfsarts. Daarnaast heeft uw werknemer recht op het preventief bezoeken van de bedrijfsarts. Ook als hij of zij (nog) niet ziek is of (nog) geen klachten heeft.
• Het onderzoek en advies is persoonlijk voor uw werknemer en wordt dus niet met u gedeeld. Wel heeft u recht op geanonimiseerde groepsdata. Hiermee krijgt u inzicht in veelvoorkomende klachten binnen uw organisatie of bepaalde afdelingen.
• De NVAB ontwikkelde een leidraad met betrekking tot de PMO met drie kerndoelen:
  1. Het voorkomen van beroepsziekten en ziekte gerelateerd aan werk
  2. Het bewaken en bevorderen van de gezondheid van werknemers in relatie tot werk
  3. Bevorderen van de inzetbaarheid en functionaliteit van uw werknemers
• U bent verplicht periodiek een medisch onderzoek aan te bieden. Hoe vaak dit moet zijn staat niet beschreven in de Arbowet. Maar vaak is dit wel vastgelegd in de CAO van verschillende branches. Bijvoorbeeld wanneer er binnen de functie mogelijke blootstelling aan gevaarlijke stoffen kan plaatsvinden. Dan is het verplicht jaarlijks de PMO uit te voeren.
• Uw werknemers zijn niet verplicht deel te nemen aan de PMO. Tenzij dit op grond van de CAO van uw sector wel zo is. 

Kiest u een PMO of PAGO?

Als u zoekt naar medische keuringen komen beide een PMO en PAGO vaak naar boven. Maar wat is het verschil hiertussen precies? Bij een PAGO wordt over het algemeen alleen gekeken naar werkgerelateerde gezondheidsrisico’s. Een PMO kijkt daarentegen naar de algehele gezondheid van uw werknemer. Daarmee is een PMO een uitgebreider onderzoek. En vaak ook een logische keuze omdat de focus naast verzuim ook ligt op preventie en duurzame inzetbaarheid. Vaak zijn gezondheidsklachten en potentieel ziekteverzuim namelijk het gevolg van diverse factoren, ook voorbij de werkvloer. Met een preventief medisch onderzoek mist u niets. Ook krijgt u een scherper inzicht in de algehele gezondheid van uw werknemers. Zo kunt u de beste begeleiding of interventies garanderen. Niet alleen om hun gezondheid te verbeteren, maar ook zodat u niet voor onvoorziene problemen komt te staan. De grootste verschillen tussen de PMO en PAGO:

• Bij een PMO bent u, maar ook de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging, actief betrokken bij het opstellen en uitvoeren van de keuring. Ook wordt samen met de bedrijfsarts de inhoud bepaald. En wordt gekozen wat voor onderzoeken worden uitgevoerd. Bij een PAGO is dit niet altijd het geval.
• Een preventief medisch onderzoek is niet alleen gericht op genezen, maar ook op preventie van klachten en ziekte. Het is de bedoeling dat met de uitslagen ook verbeterpunten worden gezocht voor uw werknemer. Dit is belangrijk om zijn of haar gezondheid te verbeteren zodat toekomstig verzuim kan worden voorkomen.
• Een PMO kijkt daarnaast naar de conditie van uw werknemer, mentaal en fysiek, maar ook de leefstijl.
• Bij een PMO kunnen eventueel verplichte keuringen, bijvoorbeeld op grond van de wet of CAO, onderdeel maken van het gehele onderzoek.

Welke PMO’s bestaan er?

Een preventief medisch onderzoek bestaat vaak uit een uitgebreid onderzoek met diverse onderdelen. Een volledig PMO kijkt naar zo veel mogelijk gezondheidsrisico’s. Maar niet elk werk heeft natuurlijk met dezelfde risico’s te maken. Het type PMO dat u aanbiedt kan dus het beste gebaseerd zijn op de functie van de betreffende werknemer. Over het algemeen zijn de volgende delen onderdeel van een PMO:

• Onderzoek
• Analyse en feedback
• Advies en interventies om de gezondheid te verbeteren

Waaruit bestaat een preventief medisch onderzoek?

Bij een PMO kunnen verschillende testen worden uitgevoerd. Ook kan er worden gekozen voor verschillende onderdelen. Een deel van de inhoud staat vast binnen een PAGO. Maar bij een preventief medisch onderzoek wordt vaak overlegt over de onderdelen van het onderzoek met de bedrijfsarts en eventueel de OR. Een aantal voorbeelden:

• Medisch onderzoek en doornemen vragenlijst
• Verzamelen biometrische gegevens, oftewel lichamelijke kenmerken
• Glucose en cholesterol waarde
• Bloeddruk
• Urineonderzoek
• Visustest (ogen, scherpte en diepte)
• Gehooronderzoek, 
• ECG (hartfilmpje) 
• Spirometrie (longfunctieonderzoek) en longfoto in het ziekenhuis
• Uitgebreider bloedonderzoek
• Uitgebreider visusonderzoek

PMO Fysiek

Heeft u veel werknemers die fysiek zwaar werk doen, zoals in de bouw of de binnenvaart? Als u veel werknemers in uitvoerende en fysiek belastende functies heeft, is een preventief medisch onderzoek gericht op de fysieke kant van werken erg effectief. Hierbij krijgt uw personeel daarnaast meer inzicht in de veiligheids- en gezondheidsrisico’s van de functie. Zodat kunnen ze zelf ook beter op hun gezondheid letten. De onderdelen van dit type PMO houden tenminste het volgende in:

• Vragenlijst onderzoek
• Lichamelijk onderzoek, conditietest en bloedtest
• Persoonlijke adviesgesprek met een arts

PMO Algemeen

Bestaan er minder risicovolle werkomstandigheden voor uw werknemers? Dan kan het volstaan een meer algemeen preventief medisch onderzoek aan te bieden. Bij een basis PMO ontvangt uw werknemer een lijst met gezondheidsvragen op maat. Uw werknemer krijgt hierna inzicht in hun eigen veiligheids- en gezondheidsrisico’s. Ook dit is dit type PMO uitstekend om inzicht te krijgen in organisatiebrede, eventueel vaker voorkomende risico’s en gezondheidsklachten. Ook als het gaat om specifieke afdelingen. Zo kunt u meer gericht aanpassingen maken om de veiligheid te verbeteren.

PMO Mentaal

Fysiek belastend werk wordt vaak wellicht als het gevaarlijkste werk gezien. Toch ervaren veel werknemers ook negatieve gevolgen aan mentaal veeleisend werk. Hierbij kan het gaan om psychische belasting. Maar ook emotioneel belastend werk of emotionele betrokkenheid bij het werk. Daarnaast kan extern ongewenst gedrag, zoals van klanten of patiënten, als mentale belasting worden ervaren. Dit komt binnen alle beroepslagen voor, maar volgens CBS staan bepaalde sectoren bovenaan. De beroepen met het meest emotioneel zwaar werk zijn bijvoorbeeld maatschappelijk werkers, politie en brandweer, psychologen en sociologen, en gespecialiseerd verpleegkundigen, artsen en medisch personeel. Ook komt in de zorg- en welzijnssector ongewenst gedrag vanuit derden het meest voor. Onderdelen bij een preventief medisch onderzoek gericht op mentaal belastend werk kunnen er als volgt uitzien:

• Maatwerk vragenlijstonderzoek
• Lichamelijk onderzoek, omdat mentaal belastend werk zich ook vaak vertaald naar lichamelijke klachten die weer kunnen signaleren dat ziektes als een burn-out op de loer liggen.
• Persoonlijk adviesgesprek voor onder andere meer weerbaarheid

Verplicht PMO bij sollicitatie

Vraagt u zich of u een preventief medisch onderzoek toch verplicht kan stellen? In bepaalde gevallen is dit wel een mogelijkheid, bijvoorbeeld wanneer een medische keuring onderdeel is van de sollicitatieprocedure. Volgens de wet mag u een PMO alleen officieel verplicht stellen wanneer het voor de functie noodzakelijk is dat uw werknemer aan bijzondere medische eisen voldoet. Denk hierbij bijvoorbeeld aan fysiek zware beroepen. Maar ook beroepen zoals een buschauffeur of treinmachinist waarbij goed zicht noodzakelijk is. Pas wanneer uw werknemer de medische keuring goed doorstaan heeft is het verantwoord hem of haar in dienst te nemen. Zo voorkomt u ook dat u mensen aanneemt die het werk eigenlijk niet aankunnen. Of wanneer mensen extra kwetsbaar zijn voor bepaalde risico’s en sneller kans hebben op klachten of verzuim. 

Welk preventief medisch onderzoek kiest u?

Om de meest effectieve resultaten te krijgen waarmee u de pijnpunten écht kunt aanpakken, is het belangrijk de juiste PMO te kiezen. Zo mist u geen potentiële factoren die een probleem kunnen worden in de toekomst. Ook signaleert u dan klachten al voordat iemand er zelf erg in heeft. Een paar tips om de juiste PMO te kiezen voor uw eigen werknemers:

• Omdat een preventief medisch onderzoek vaak gebaseerd wordt op de resultaten van de RI&E, is het aanbevolen een arbodienst hiervoor te vragen met ervaring binnen deze sector. 
• U kunt verschillende PMO’s aanbieden aan verschillende type werknemers die u in dienst heeft. Een op maat gemaakte PMO voor verschillende functies werkt effectiever om risico’s te voorkomen die uniek zijn aan de functie. Er is bijvoorbeeld best een groot verschil in arbeidsrisico’s tussen mensen die in een kantoortuin werken of op de bouwplaats.
• Door goed contact met uw werknemers te houden en op de hoogte te zijn van wat er speelt in de maatschappij en hun (privé)leven, kunt u een PMO aanpassen op de behoeftes van dat moment. 

Takeaways

• Het uitvoeren van een periodiek medisch onderzoek is verplicht volgens de Arbowet.  Maar het is ook een effectieve manier om ziekteverzuim te voorkomen.
• Een preventief medisch onderzoek, PMO, is een betere versie van de PAGO omdat het ook gericht is op duurzame inzetbaarheid en optimaal presteren van uw werknemers
• De inhoud van een PMO kan aangepast worden op het type werk en de risico’s die binnen de branche of werkplek veel voorkomend zijn. 
• Over het algemeen gebeurt het deelnemen aan een medisch onderzoek op vrijwillige basis van uw werknemers, maar in bepaalde gevallen is het wel verplicht. Bijvoorbeeld bij een sollicitatie op een functie met bijzondere medische eisen.
• Door de expertise van arbodeskundigen of een arbodienst mee te nemen als het gaat om branche specifieke risico’s en onderzoeken, krijgt u de beste resultaten.