Werkstress blijft belangrijk als thema voor werknemer en werkgever. In 2019 gaf namelijk 35% van de werknemers werkstress of werkdruk aan als reden voor hun verzuim. Ook lopen volgens TNO de kosten van ziekteverzuim door werkstress op tot 3,1 miljard euro voor werkgevers in Nederland. Werkstress wordt door 46% van de werkgevers als belangrijk risico gezien in hun bedrijf. Ook door u? De week van de werkstress is opgezet om de bewustwording van werkstress de stimuleren, maar ook om positieve mogelijkheden voor een gebalanceerd leven te belichten.
Wat is de week van de werkstress?
De Week van de Werkstress campagne is opgezet om werkgevers en werknemers bewust te maken van hun eigen verantwoordelijkheid en de mogelijkheden om een gebalanceerd leven te leiden waarin werkstress niet tegen, maar juist voor hen gaat werken. Werkstress kan namelijk ook positief zijn, een positieve factor om productiviteit te stimuleren. Het kan bijvoorbeeld helpen om op korte termijn te kunnen presteren, bijvoorbeeld bij een presentatie of het halen van deadlines. Wanneer stress langdurig en excessief is kan dit leiden tot een reeks aan verschillende lichamelijke en psychische problemen, waaronder burn-out, en langdurig ziekteverzuim.
Psychosociale arbeidsbelasting
Iedere werkgever is wettelijk verplicht te zorgen dat de psychosociale arbeidsbelasting (PSA) op het werk niet te hoog wordt. Uw werknemers kunnen belast worden door een te hoge werkdruk, maar ook door conflicten op de werkvloer met betrekking tot bijvoorbeeld agressie, pesten en geweld, ongewenst gedrag en seksuele intimidatie. De negatieve gevolgen van PSA kunnen breed zijn, maar kunnen worden samengevat als werkstress. De inspectie SZW (arbeidsinspectie) controleert of u voldoende doet om PSA tegen te gaan. Wanneer dit onvoldoende is bevonden overtreedt u de wet en kunt u gevolgen krijgen in de vorm van. De verplichtingen rondom PSA:
Het in kaart brengen van risico’s rondom een te hoge werkdruk en te hoge werkdruk voorkomen, als deel van een Risico Inventarisatie & -Evaluatie
Dit risico te bestrijden met een plan van aanpak en uitvoering
Voorlichting geven aan uw werknemers over de risico’s en welke maatregelen getroffen zijn om te hoge werkdruk te voorkomen.
Wat veroorzaakt werkstress?
Werkstress kan verschillende oorzaken hebben. Uit onderzoek van Actieteam Goed & Gezond Werken blijkt dat werknemers verschillende oorzaken ervaren. De aanpak van werkstress moet dus op maat gemaakt zijn voor de risico’s binnen uw bedrijf.
Niet voldoende oog voor een passende loopbaan:
Sommige werknemers ervaren stress omdat hun functie niet goed bij ze past, of dat nu om hun vaardigheden gaat of het werkplezier.
De meeste werknemers hebben graag invloed op de manier waarop ze hun werk doen. Wanneer men het gevoel heeft alleen uitvoerder te zijn van een beleid kan dit leiden tot ontevredenheid in het werk en stress. Teveel autonomie kan averechts werken, vooral wanneer de werknemer het gevoel heeft alles zelf te moeten uitvinden.
Teveel focus op wat er verkeerd gaat:
Wanneer de werkdruk hoog ligt, is de takenlijst voor de dag lang. Wanneer niet alles afkomt, verschuift de focus vaak naar wat niet is gelukt. Mensen gaan ontevreden naar huis, en het kan een inbreuk maken op hun zelfvertrouwen.
Een verzamelbegrip voor agressie, geweld, pesten, discriminatie en seksuele intimidatie. Deze ongewenste omgangsvormen zijn een belangrijke oorzaak voor werkstress en verzuim.
Combinatiedruk:
De oorzaak van werkstress ligt vaak aan een combinatie van verschillende factoren. Het privéleven van een werknemer kan bepaalde stress meebrengen, bijvoorbeeld wanneer er een pasgeboren baby in huis is of er veel tijd kwijt is aan mantelzorg. Hierdoor is er in privétijd weinig rust om van werk bij te komen. Op het werk kan onderbezetting een hoge werkdruk veroorzaken.
(Veranderende) wet- en regelgeving:
Wanneer regels en wetgeving veranderen op de werkvloer kan dit stress met zich meebrengen. Bijvoorbeeld wanneer de organisatie de keuze maakt meer tijdelijke contracten dan vaste aanstellingen te bieden en een werknemer een vast contract misloopt.
Verschillende medewerkers kunnen behoefte hebben aan andere begeleiding. Ook kunnen grote verschillen in hiërarchie ervoor zorgen dat mensen van verschillende functieniveaus niet egalitair samenwerken. Iemand in een ‘lagere’ functie durft bijvoorbeeld niet iemand in een ‘hogere’ functie aan te spreken.
Nieuwe risico’s voor werkstress
Thuiswerken wordt steeds populairder onder werknemers. Hoewel het in verschillende gevallen stress wegneemt, bijvoorbeeld door de vermindering van reistijd, de toegenomen vrijheid om de dag in te delen en de toegenomen tijd met het gezin. Toch zijn er in deze andere situatie bepaalde nieuwe factoren die weer een bron voor werkstress kunnen zijn. Ook zijn roerige tijden en veranderingen in de maatschappij vaak oorzaken van stress. Denk hierbij aan:
Gebrek aan contact met thuiswerken, waardoor werknemers zich over het algemeen minder verbonden en tevreden voelen met het werk.
Een vervagende scheiding tussen werk en privé met thuiswerken.
Er wordt steeds vaker verwacht dat werknemers bereikbaar zijn buiten werktijd. Op dit moment worden daarom stappen gezet voor een wet voor het recht op onbereikbaarheid.
Hoewel het percentage thuiswerkers dat overwerkt nagenoeg gelijk is gebleven op 30% is het aantal overuren dat gemaakt wordt verdubbeld naar 9,3 uur.
Grenzen op het gebied van werktijden vervagen door digitalisering. Nu is het mogelijk elk moment van de dag, waar dan ook, even de mail te checken op de smartphone of te reageren op een vraag van een collega.
De impact van werkstress
De gevolgen van werkstress op uw werknemer variëren van gezondheidsklachten tot minder betrokkenheid. De werksfeer kan verslechteren omdat werknemers minder bereid zijn elkaar te helpen wanneer ze teveel werk hebben, en zijn sneller geïrriteerd. Ook kan het leiden tot een flinke toename aan ziekteverzuim, ten eerste als gevolg van langdurige werkstress, ten tweede door het potentiële verzuim dat onderbezetting veroorzaakt. Werkstress kan ervoor zorgen dat de productiviteit van de werknemer daalt, en door het lage tempo kunnen problemen ontstaan met deadlines. Werknemers hebben vaak concentratieverlies: hierdoor kan de kwaliteit van hun werk haperen. Ook kan het zijn dat ze meer steken laten vallen tijdens het werk.
Gezondheid van uw werknemer
Een te hoge werkstress kan verschillende lichamelijke en mentale gezondheidsklachten veroorzaken bij uw werknemer. Deze klachten worden vaak niet direct opgemerkt of als normaal bevonden. Signalen dat uw werknemer werkstress heeft:
Vermoeidheid, zowel thuis als op het werk
Gebrek aan energie
Een verslechterde concentratie
Slecht humeur.
Hoge bloeddruk
Misselijkheid
Hoofdpijn
Overspannenheid
Burn-out
Stijgt de werkstress?
Hoewel er in 2019 gesproken werd dat de piek was bereikt van klachten door werkstress, zijn er signalen dat er juist een toename is van mensen met werkstress. En dat lijkt niet alleen door de coronacrisis. Ook krijgen steeds meer mensen een burn-out, en duurt deze steeds langer. Een burn-out wordt voorafgegaan door een lange periode van ongezonde werkstress en onvoldoende ontspanning en is een belangrijke oorzaak voor langdurig verzuim. De duur van een burn-out is inmiddels van 242 naar 290 dagen gestegen.
Hoge kosten door verzuim
Werkstress met ziekteverzuim tot gevolg heeft sterke negatieve gevolgen voor elk bedrijf. De kosten die werkgevers maken door dit verzuim is zelfs opgelopen tot 3,1 miljard euro. Naast de kosten voor doorbetaling, eventueel wervingskosten voor een nieuwe werknemer én loonkosten voor de nieuwe werknemer, zijn er de kosten voor het re-integratietraject. En dan spreken we nog niet nog over de impact op de productie en omzet van een bedrijf.
Werkstress bespreekbaar maken
Het bespreekbaar maken van werkstress is het doel van de campagne ‘Week van de werkstress’, en niet zonder reden. Wanneer uw werknemers niet aan de bel trekken en een te hoge werkstress niet gesignaleerd wordt kan dit leiden tot langdurig ziekteverzuim. Door het bespreekbaar maken van werkstress en hoge werkdruk kunnen er sneller stappen gemaakt worden om de situatie te verbeteren en hulpbronnen te bieden. Het is belangrijk risico’s rondom werkstress tijdig in kaart te brengen en maatregelen te nemen.
Wat kunt u in uw organisatie doen?
Omdat de oorzaken van werkstress verschillend zijn per bedrijf, is het belangrijk te weten wat er speelt binnen uw team. Met aandacht voor het bestrijden van PSA kunt u denken aan de volgende mogelijkheden:
Stimuleer het volgen van opleidingstrajecten en cursussen bij uw werknemers om up to date te blijven met huidige ontwikkelingen in hun vakgebied. Zo blijven ze vertrouwen hebben in hun werk en leveren ze beter werk af.
Voer een effectief vitaliteitsbeleid om werknemers te stimuleren een gezondere levensstijl aan te nemen.
Beweging, voeding en ontspanning zijn de kernwoorden van een effectief vitaliteitsbeleid.
Zorg bijvoorbeeld voor een gezonde lunch in de bedrijfskantine, of dagelijks vers en gratis fruit
Moedig aan meer te sporten: stel een hardloopgroepje op, faciliteer online workouts of meditatie of biedt uw werknemers een sportabonnement aan.
Werkplezier is belangrijk voor bevlogen werknemers. De kwaliteit en productiviteit van hun werk gaat omhoog, klanten zijn tevredener in het contact en ze zijn een goed uithangbord voor nieuwe werknemers.
Stel budget beschikbaar voor teambuilding: bedrijfsuitjes, borrels, vieringen.
Niet alleen op werk kan een vitaliteitsbeleid effect hebben, ook in het privéleven van uw werknemer kunt u eventueel invloed uitoefenen.
Faciliteer bijvoorbeeld een cursus stoppen met roken of timemanagement voor uw werknemer.
Begrijp de behoeften van uw werknemers door goed in contact te blijven en bijvoorbeeld een medewerkerstevredenheidsonderzoek.
Zorg dat uw werknemers de begeleiding krijgen die ze nodig hebben, en weten wat er van ze verwacht wordt in hun werk.
Door op de hoogte te zijn van zaken in het privéleven van uw werknemer die stress kunnen veroorzaken, kunt u hier rekening mee houden zodat uw werknemer vitaal blijft werken.
Houd een oog op conflicten en ongewenst gedrag. Als leidinggevende is het belangrijk conflicten snel op te lossen met de beste uitkomst voor het team.
Stel bijvoorbeeld een vertrouwenspersoon in.
Er bestaan workshops en cursussen omtrent het omgaan met discriminatie op de werkvloer. Ook zijn er trainingen met betrekking tot het vergroten van kennis en bewustwording rondom discriminatie.
Voor leidinggevenden zijn ook cursussen om conflicten rondom discriminatie te signaleren en hoe deze op te lossen.
Wanneer een hoge PSA aanwezig is bij uw werknemers is het mogelijk een specialist in te schakelen, de Arbeids- & Organisatiedeskundige (A&O deskundige). Deze kan:
Een goed reglement voor de Vertrouwenspersonen instellen
Een zogenaamd sociaal medisch team invullen waarbij periodiek de trends in verzuim worden geanalyseerd. Zowel de vertrouwenspersonen als de bedrijfsarts brengen signalen in en kunnen (preventieve) acties kunnen afstemmen.
Takeaways
De Week van de Werkstress campagne is opgezet om werkgevers en werknemers bewust te maken van hun eigen verantwoordelijkheid en de mogelijkheden om een gebalanceerd leven te leiden waarin werkstress niet tegen, maar juist voor hen gaat werken.
Iedere werkgever is wettelijk verplicht te zorgen dat de psychosociale arbeidsbelasting (PSA) op het werk niet te hoog wordt.
Werkstress wordt veroorzaakt door een combinatie aan factoren die verschillen per persoon en bedrijf. Daarnaast is er een toename van nieuwe risico’s bij thuiswerken en veranderingen in de maatschappij.
Werkstress kan een grote impact hebben op uw werknemer en uw bedrijf. Het kan leiden tot een lagere en slechtere productiviteit en burn-out met langdurig ziekteverzuim tot gevolg. Dit brengt grote kosten met zich mee.
Maak stappen om werkstress bespreekbaar te maken en werk met een vitaliteitsbeleid om een te hoge werkstress te voorkomen.
Download de RI&E Checklist
Ontdek waar uw bedrijf aan moet voldoen en download deze gratis checklist.
