Investeren in gezondheid: de sleutel tot verzuimpreventie in de maakindustrie

De maakindustrie draait om precisie, efficiëntie en betrouwbaarheid. Investeren in gezondheid in de maakindustrie is hierbij cruciaal, omdat gezonde medewerkers direct bijdragen aan productiviteit en bedrijfscontinuïteit. Machines moeten blijven draaien, leveringen moeten op tijd zijn en stilstand betekent direct verlies. Toch wordt de relatie tussen preventieve gezondheidsmaatregelen en productiviteit nog te vaak onderschat. Wanneer een medewerker uitvalt, heeft dat niet alleen gevolgen voor de persoon zelf, maar voor de gehele productieketen. Verzuim leidt tot productieverlies, hogere werkdruk bij collega’s en verhoogde veiligheidsrisico’s. Investeren in gezondheid is daarom geen bijkomstigheid, maar een noodzakelijke strategie om bedrijfscontinuïteit te waarborgen.

Waarom investeren in gezondheid in de maakindustrie essentieel is tegen verzuim

In de maakindustrie is verzuim niet zomaar een HR-probleem, maar een operationeel risico. Stilstand kan vergaande gevolgen hebben, zeker wanneer gespecialiseerde medewerkers uitvallen en niet eenvoudig te vervangen zijn. De kosten van verzuim gaan veel verder dan alleen loondoorbetaling, u kunt denken aan:

• productieverlies: een onvolledige bezetting kan machines stilleggen en deadlines in gevaar brengen;
• extra werkdruk: collega’s moeten taken overnemen, wat leidt tot vermoeidheid en een hoger risico op fouten en ongevallen;
• kwaliteitsverlies: verminderde concentratie en hogere werkdruk kunnen resulteren in defecte producten of faalkosten. Dit kan gevolgen hebben voor de concurrentiepositie;
• reputatieschade: vertragingen in leveringen kunnen klantrelaties onder druk zetten en de betrouwbaarheid van het bedrijf ondermijnen.

De sleutel tot het verminderen van verzuim ligt in een proactieve benadering. Door gerichte investeringen in gezondheid en preventie, kan verzuim structureel worden verlaagd en kunnen de productiemogelijkheden optimaal benut worden.

Effectief investeren in gezondheid in de maakindustrie: wat werkt echt?

Gezondheid en inzetbaarheid van medewerkers gaan verder dan het aanbieden van een sportschoolabonnement of een ergonomische werkplek. In de maakindustrie, waar fysieke en mentale belasting vaak hoog is, is een geïntegreerde aanpak nodig. We noemen een aantal effectieve strategieën:

1. Werkplekken ergonomisch optimaliseren

Veel gezondheidsproblemen in de maakindustrie ontstaan door repetitieve bewegingen, zware fysieke belasting en langdurig staan. Dit kan worden aangepakt door:

• exoskeletten en ondersteunende hulpmiddelen: technologie die medewerkers helpt bij zwaar werk;
• ergonomische werkplekken: verstelbare werktafels en stoelen verminderen belasting;
• slimme indeling van productielijnen: voorkomen van onnodige draaibewegingen en tillen.

Sociale aspecten van exoskeletten

Bij de implementatie van exoskeletten is het essentieel om rekening te houden met het sociale aspect. Omdat deze hulpmiddelen vaak op kleine schaal worden ingezet, kan de aandacht onbedoeld op individuele werknemers komen te liggen. Dit kan weerstand binnen de bedrijfscultuur veroorzaken, vooral in omgevingen waar het gebruik van hulpmiddelen niet direct wordt geaccepteerd. 

Draagvlak creëren

Het opstellen van een duidelijk stappenplan helpt bij het creëren van draagvlak onder werknemers, waardoor de acceptatie en effectiviteit van exoskeletten wordt vergroot.

Daarnaast is het correct afstellen van exoskeletten cruciaal, vooral wanneer deze door meerdere medewerkers worden gebruikt. Een verkeerd afgesteld exoskelet kan niet alleen de efficiëntie verminderen, maar ook onnodige belasting veroorzaken bij de gebruiker. Door training en begeleiding, kunnen bedrijven ervoor zorgen dat exoskeletten optimaal worden benut en daadwerkelijk bijdragen aan verzuimpreventie.

2. Preventieve gezondheidschecks en vroegtijdige signalering

Een groot deel van de verzuimgevallen in de industrie is te voorkomen als klachten vroegtijdig worden gesignaleerd. Dit kan door:

• regelmatige medische checks om fysieke klachten tijdig te detecteren;
• digitale monitoring via wearables die werkbelasting meten en overbelasting signaleren;
• fysiotherapeutische begeleiding op de werkvloer om verkeerde houdingen en bewegingen te corrigeren.

3. Slimmere werkroosters en herstelmomenten

Het menselijke lichaam heeft tijd nodig om te herstellen. Onvoldoende rust leidt tot vermoeidheid en een hoger risico op fouten en blessures. Oplossingen hiervoor zijn:

• beter geplande ploegendiensten waarbij rekening wordt gehouden met hersteltijd;
• micropauzes op kritieke momenten om fysieke belasting te verminderen;
• inzetten op flexibele werktijden om langdurige fysieke inspanning te doseren.

4. Mentale gezondheid en werkdrukbeheer

Uit onderzoek van TNO blijkt dat werkstress een grote rol speelt in ziekteverzuim en productiviteitsverlies in het algemeen en zo ook in de maakindustrie. 32% van de werknemers ervaart hoge taakeisen, terwijl 15% stressvol werk heeft en 9% kampt met hoge emotionele belasting. In 2022 werden hierdoor 9,8 miljoen verzuimdagen veroorzaakt door te hoge werkdruk en 2,4 miljoen dagen door emotioneel te zwaar werk. Dit leidt niet alleen tot persoonlijke klachten, maar brengt ook forse kosten met zich mee: de totale verzuimkosten door psychosociale arbeidsbelasting bedroegen €4,4 miljard. Ondanks deze cijfers vindt 38% van de werknemers dat er nog te weinig wordt gedaan tegen werkstress. Dit onderstreept het belang van structurele maatregelen om werkdruk te verlagen en mentale gezondheid te bevorderen.

Gezonde werkcultuur

Door te investeren in stressreductie en mentale ondersteuning kunnen bedrijven verzuim terugdringen en de duurzame inzetbaarheid van hun medewerkers versterken. Een gezonde werkcultuur ontstaat door:

• trainingen in stressmanagement en mentale veerkracht;
• duidelijke communicatie en realistische doelstellingen om overbelasting te voorkomen;
• een open cultuur waarin medewerkers signalen durven af te geven zonder angst voor repercussies.

Casestudy: hoe een fabriek verzuim wist terug te dringen

Een ander praktijkvoorbeeld komt van Promen, een organisatie die haar medewerkers detacheert bij PostNL. Hier werden exoskeletten ingezet om overbelasting bij fysiek zware werkzaamheden te verminderen. Naast fysieke belasting is mentale werkdruk een belangrijke factor in ziekteverzuim. De introductie van deze technologie kwam voort uit de interesse van het management na ervaringen bij andere bedrijven. Omdat Promen wil voorkomen dat werknemers uitvallen, is men gestart met een proef met gehuurde exoskeletten. 

Nadat de proef succesvol bleek te zijn, werden meerdere exoskeletten aangeschaft en breed ingezet. De acceptatie onder medewerkers verliep soepel, mede doordat de leidinggevende het voortouw nam en de voordelen actief werden benadrukt. Werknemers rapporteerden minder vermoeidheid, minder druk op de borst en een verbeterde lichaamshouding. Bovendien bleek het exoskelet effectief in het verminderen van verzuim en werd het structureel geïntegreerd in de dagelijkse werkzaamheden. Deze case laat zien dat een combinatie van technologische innovatie en goed verandermanagement bijdraagt aan duurzame inzetbaarheid in de maakindustrie.

Door deze aanpak, waarin investeringen in gezondheid in de maakindustrie centraal staan, kan uw bedrijf niet alleen verzuim verminderen, maar ook de productiviteit verhogen en een gezondere werkomgeving creëren. Lees ook ons blog over duurzame inzetbaarheid in de zware industrie en hoe u kunt investeren in gezonde werknemers.

De rol van een gespecialiseerde arbodienst bij investeren in gezondheid in de maakindustrie

Veel bedrijven werken met een algemene arbodienst die voornamelijk reactief handelt bij verzuim. In de maakindustrie is echter een specialistische aanpak nodig. Een arbodienst met kennis van de sector kan:

• proactief risicoanalyses uitvoeren en knelpunten signaleren;
• preventieve maatregelen implementeren, specifiek voor fysieke en mentale belasting;
• snelle en effectieve interventies inzetten om langdurige uitval te voorkomen.

Door samen te werken met een gespecialiseerde partner, zorg je ervoor dat preventie centraal staat en verzuim wordt aangepakt bij de bron.

Conclusie

Verzuimpreventie in de maakindustrie vereist een strategische en proactieve aanpak. Door slimme investeringen in gezondheid in de maakindustrie kunt u proactief verzuim terugdringen en tegelijkertijd de inzetbaarheid van uw medewerkers optimaliseren. Door te investeren in de gezondheid van medewerkers, creëert u niet alleen een veiligere en productievere werkomgeving, maar vermindert u ook de operationele risico’s en kosten die gepaard gaan met verzuim. Bedrijven die inzetten op preventie en duurzame inzetbaarheid, plukken hier direct de vruchten van in de vorm van hogere productiviteit, minder uitval en een sterkere concurrentiepositie.

Take aways 

• Gezondheid is een strategische factor: een preventieve aanpak voorkomt stilstand en verhoogt de productiviteit.
• Ergonomische en technologische innovaties maken het verschil: slimme hulpmiddelen verlichten fysieke belasting en voorkomen klachten.
• Mentale gezondheid is net zo belangrijk als fysieke gezondheid: een gezonde werkcultuur voorkomt langdurige uitval.
• Preventieve gezondheidschecks signaleren problemen vroegtijdig: hoe eerder risico’s worden herkend, hoe sneller en effectiever ze kunnen worden aangepakt.
• Een gespecialiseerde arbodienst is essentieel: een partner met kennis van de maakindustrie kan preventie en verzuimaanpak structureel verbeteren.