Hoe werkstress de offshore-industrie beïnvloedt: statistieken en feiten

Inleiding

Shell slaagde in 2010 om voor de kust van Qatar, samen met Qatar Petroleum, 22 putten te boren in 45 dagen. Een record volgens Shell. De reden om zo snel te boren waren de kosten voor de booreilanden en het personeel die in de tienduizenden dollars per dag liepen. Shell meldt dat het hieraan 600 boordagen minder heeft besteed. De multi-national realiseerde hiermee een besparing van maar liefst 46 miljoen dollar.

U kunt zich voorstellen onder welke druk is gewerkt om in recordtijd 22 putten te boren. Hoge werkdruk is geen uitzondering in de offshore, maar aanhoudende werkdruk resulteert in werkstress. Werkstress is alom aanwezig in de offshore-industrie waarbij het leven van offshore werknemers diepgaand wordt beïnvloed. Hoe werkstress de offshore-industrie beïnvloedt en daarmee ook de levens van werknemers, daar buigen wij ons over in dit blog. We proberen hierbij werkstress in de offshore-industrie inzichtelijk te maken aan de hand van cijfers en statistieken.

Werkstress in de offshore-industrie

Werkstress is een groot probleem dat voorkomt in alle industrieën en sectoren. Er wordt middels themadagen en themaweken aandacht besteed aan werkstress, om zowel werknemers als werkgevers en beleidsmakers bewust te maken van de gevaren en de oplossingen ervoor. 

In de offshore-industrie zijn de gevolgen van werkstress nog ernstiger zijn, omdat werknemers vaak op één plek voor een aanzienlijke periode, lange werkdagen moeten maken. Hierbij zijn shifts van 12 uren geen uitzondering. Zij werken vaak in een beperkte ruimte en in een omgeving waar het gevaar op explosies en lichamelijk letsel altijd aanwezig is. Kortom, het leven op zee is:

• fysiek zwaar;
• sociaal isolerend;
• vol lawaai en activiteit;
• vol gevaar;
• onnatuurlijk (slaap/waakritme).
  

Baanonzekerheid in de offshore verhoogt werkstress

De druk op werknemers is hoog en wordt verergerd doordat er altijd wel sprake is van baanonzekerheid. Dit heeft speelt bij banen waarbij gas en olie worden gewonnen. Bij elke nieuwe olie- of gasvondst spelen lokale, nationale en internationale belangen mee, wat tot uitstel kan leiden van exploitatie en baanverlies. De olie- en gaswinning heeft te maken met een markt die gekenmerkt wordt door een lage prijsstabiliteit. Hierdoor zijn veel banen in de offshore afhankelijk van vraag en aanbod van olie en gas. 

Werkstress kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen en kan ook de potentiële onveiligheid van werknemers verhogen, naast de aantasting van de kwaliteit van het werk. Hierom zijn in de loop der jaren, van overheidswege, maatregelen genomen in samenspraak met de offshore-industrie. Naast de Arbeidstijdenwet (ATW) is het Arbeidstijdenbesluit (ATB) in het leven geroepen. Hierin staan een aantal uitzonderingen op de regels voor arbeids- en rusttijden om tegemoet te komen aan de afwijkende arbeidsomstandigheden en aard van de industrie.

Oorzaken van werkstress in de offshore-industrie

Er zijn meerdere oorzaken van werkstress in de offshore-industrie. Een belangrijke oorzaak van werkstress in de offshore-industrie is het lange tijd weg zijn van huis en familie. Dit kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid, heimwee, en zelfs depressie. Andere oorzaken zijn:

• Gebrek aan flexibele werktijden door beperkt reisverkeer van en naar de werklocatie. Reizen zijn per boot of helicopter;
• Lawaai en extreme weersomstandigheden;
• Hoge werkdruk en het werken in ploegendiensten van 12 uur;
• Gebrek aan privacy en gebrek aan ontspanning en beweging(sport).

Gebrek aan autonomie

In het algemeen is een gebrek aan autonomie stressverhogend. Bijna de helft van de werknemers in Nederland ervaart een gebrek aan autonomie, waarbij zij het gevoel hebben dat de werkdruk hen wordt opgelegd zonder dat ze er invloed op hebben.

Lawaai en trillingen geven werkstress

Een andere belangrijke oorzaak van werkstress in de offshore-industrie is het lawaai. In de offshore-industrie wordt vaak gewerkt met machines en apparatuur die veel geluid en trillingen produceren, zoals compressoren, pompen en generatoren. Lawaai en trillingen kunnen leiden tot gehoorproblemen, maar verhogen ook het stressniveau. Volgens een onderzoek van de Britse Gezondheids- en Veiligheidsdienst (HSE) ervaart ongeveer 62% van de werknemers in de offshore-industrie stress als gevolg van lawaai op het werk.

Naast het lange tijd weg zijn van huis en het lawaai zijn er nog andere factoren die bijdragen aan werkstress in de offshore-industrie. Een voorbeeld hiervan is de druk om productiedoelstellingen te halen, ondanks de lange werkdagen en de extreme weersomstandigheden waaronder gewerkt moet worden. Ook de lange werkdagen en het gebrek aan slaap kunnen leiden tot vermoeidheid en stress en in sommige gevallen spelen pesten en (seksuele) intimidatie een rol bij het ontstaan van werkstress.

Lees ook ons blog over hoe u tijdig stress bij uw offshore personeel signaleert! 

Gevolgen van werkstress in de offshore-industrie

Werkstress kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen en kan ook de veiligheid van werknemers en de kwaliteit van het werk beïnvloeden. Een van de belangrijkste gevolgen van werkstress is verminderde productiviteit, verminderde inzetbaarheid en oplopende verzuimkosten.

Daarnaast kan werkstress leiden tot mentale en fysieke gezondheidsproblemen, zoals:

• depressie
• burn-out
• slaapstoornis
• hart- en vaatziekten

Statistieken en feiten

Ongeveer 20% van de werknemers in de offshore-industrie vertoont symptomen van depressie en angst. Andere factoren die een rol spelen bij het ontstaan van werkstress in de offshore-industrie zijn:

• extreme weersomstandigheden
• fysieke belasting
• complexiteit van de taken
  

Het werken op een offshore-installatie kan soms heel gevaarlijk zijn, omdat werknemers te maken kunnen krijgen met zware machines en apparatuur. Vaak is er ook een risico op brand en explosies. Dit kan tevens bijdragen aan werkstress, aangezien werknemers zich constant bewust moeten zijn van de risico’s en veiligheidsprocedures moeten volgen om zichzelf en anderen te beschermen. 

Meer vermoeidheidsklachten bij hoge werkdruk en lage autonomie 

Uit enquêtecijfers van het CBS blijkt dat werknemers die een hoge werkdruk ervaren vaker klagen over geestelijke vermoeidheid. Lange werkdagen zorgen ervoor dat de werkdruk oploopt. Ook snel of extra hard moeten werken zorgt voor een hoge werkdruk. geeft u uw werknemers de kans om mee te beslissen over de volgorde van de taken en het tempo waarin zij moeten werken, u zult merken dat uw werknemers minder vaak psychische vermoeidheidsklachten zullen melden. Dat geldt extra als zij kunnen meebeslissen over hun werktijden en verlofdagen.

In 2019 klaagde over psychische vermoeidheidsklachten:

• 37% van de werknemers met een hoge werkdruk en lage autonomie;
• 22% van de werknemers met een hoge werkdruk en veel autonomie.
  

Werknemers met een lage werkdruk en veel autonomie hadden veel minder last van psychische vermoeidheidsklachten. Slechts 8% klaagde hierover. In de offshore is autonomie nog meer aan banden gelegd, omdat regelmatig sprake is van alle hens aan dek door:

• extreme weersomstandigheden;
• lange werkdagen;
  • werkdagen van 12 uur zijn geen uitzondering
    • ook bij hoge werkdruk moet lang doorgewerkt worden

• vastzitten op de werkplek(booreiland of schip);
  • even naar familie of vrienden om bij te komen is niet mogelijk
  • op afstand werken is niet mogelijk gezien de aard van het werk

• miljardeninvesteringen;
  • hierdoor werkt personeel soms in moordend tempo
  • eigen werktijd indelen is dan niet mogelijk 
    • vaak overwerken om klus te klaren

• latent gevaar van brand of explosies.
  • tijdens boren zijn werknemers continu aan het werk
  • personeel volgt veiligheidsprotocollen nauw

Werkstress door onderbelasting in de offshore-industrie

Hoewel de oorzaak voor de meeste werkgerelateerde werkstress ligt bij hoge werkdruk en overbelasting in de offshore-industrie is er soms ook sprake van onderbelasting van werknemers.. Lange dagen op een schip dat naar haar bestemming vaart en waarbij weinig omhanden is, kan verveling en stress geven. Onderzoek onder Brits offshore personeel op de Noordzee toont aan dat door te weinig uitdagingen in de taken, offshore personeel verveeld raakt. Verveling leid tot verminderde alertheid en minder nauwkeurig werken wat weer kan leiden tot gevaarlijke situaties als werknemers veiligheidsprotocollen negeren.

Hoe werkstress de offshore-industrie beïnvloedt

De kosten van werkstress in de offshore-industrie zijn hoog, zowel voor werkgevers als voor de samenleving als geheel. Het kan leiden tot hogere ziektekosten, productieverlies, arbeidsverzuim en verminderde prestaties en kwaliteit van het werk. Volgens ramingen van TNO bedroegen de kosten van werkgerelateerd verzuim in Nederland 3,2 miljard in 2019.  In de offshore-industrie zijn deze kosten procentueel waarschijnlijk nog hoger. Hoog in een windmolen werkzaamheden verrichten of het laden en lossen van chemische stoffen brengt specifieke risico’s met zich mee. Ontploffingsgevaar of geraakt worden door draaiende onderdelen is niet ondenkbaar.

Werkstress heeft negatieve gevolgen voor de gezondheid, het welzijn en de prestaties van werknemers in de offshore-industrie. Zo kan werkstress leiden tot:

•  lichamelijke klachten zoals vermoeidheid, hoofdpijn en spierpijn;
•  psychische klachten zoals angst, somberheid en burn-out;
•  verminderde concentratie, verhoogde foutenlast en verminderde productiviteit, wat weer kan leiden tot verminderde veiligheid op de offshore werkvloer (TNO, 2020).

Werkstress door te lage taakeisen kan leiden tot verzuim, personeelsverloop en slechte prestaties, wat betekent dat de kosten binnen de sector gaan oplopen.

Preventie van werkstress in de offshore

Verminderde productiviteit, werving en opleiding van nieuw personeel is kostbaar.

De introductie in de offshore-omgeving is ook duur, omdat nieuw personeel kwetsbaarder is voor letsel en fouten. 

Het is dus belangrijk voor werkgevers in de offshore-industrie om werkstress serieus te nemen en proactief te werken aan het verminderen ervan. Een manier om dit te doen is door te investeren in preventie, zoals het verbeteren van de werk- en rusttijden én het verminderen van de emotionele belasting van werknemers. Daarnaast kunnen werkgevers ook investeren in interventies en ondersteuning, voor werknemers die al last hebben van werkstress, zoals coaching, training en therapie.

In Nederland zijn er verschillende organisaties die zich bezighouden met het verminderen van werkstress, waaronder TNO en het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. Deze organisaties bieden kennis, tools en ondersteuning aan werkgevers en werknemers om werkstress te voorkomen en aan te pakken.

Conclusie 

Werkstress is een serieuze bedreiging voor de duurzame inzetbaarheid van werknemers in de offshore-industrie en kan leiden tot hogere kosten voor werkgevers en de samenleving als geheel. Het langere tijd weg zijn van huis en naasten, lange werkdagen, lawaai, extreme weersomstandigheden, fysieke belasting en de complexiteit van de taken zijn allemaal factoren die bijdragen aan werkstress in deze sector.

Het is belangrijk voor werkgevers om werkstress serieus te nemen en proactief te werken aan het tijdig signaleren van werkstress onder uw offshore personeel. Zo voorkomt u dat u met gedemotiveerde werknemers komt te zitten of te maken krijgt met omstandigheden die lichamelijk letsel opleveren als gevolg van verzuim en verveling. 

Take aways 

• Hoge werkdruk is niet ongewoon in de offshore-industrie, en aanhoudende werkdruk kan leiden tot werkstress, die het leven van offshore-werknemers diepgaand beïnvloedt.
• De offshore-industrie is fysiek veeleisend, sociaal isolerend, lawaaierig en gevaarlijk.
• Werknemers werken vaak lange uren zonder pauzes, en ploegendiensten van 12 uur zijn niet ongewoon.
• Naast gezondheidsproblemen kan werkstress ook het potentiële gevaar van werknemers vergroten en de kwaliteit van het werk aantasten.
• De oorzaken van werkstress in de offshore-industrie zijn onder meer gebrek aan autonomie, lange perioden weg van huis en gezin, gebrek aan flexibiliteit bij het reizen, lawaai en extreme weersomstandigheden, hoge werkdruk en gebrek aan privacy, ontspanning en lichaamsbeweging.
• Het Arbeidstijdenbesluit (ATB) beschermt werknemers tegen uitputting en werkstress. waarbij men rekening houdt met de unieke werkomstandigheden en de aard van de offshore-industrie.