Ontwikkelen van effectief ziekteverzuimbeleid voor de maakindustrie

In de maakindustrie, waar technologische innovaties een steeds grotere rol spelen, is het cruciaal om een effectief ziekteverzuimbeleid te ontwikkelen. Hoewel het aandeel van de industrie in de economie de afgelopen 50 jaar meer dan gehalveerd is, is de groei van de technologische sector opmerkelijk. Van 10,7% in 2013 is het aandeel in de economie gestegen naar 12% in 2023. Vooral het cluster met onder meer fabrikanten van halfgeleiders heeft hier enorm van geprofiteerd. Nederlandse chipmachinefabrikanten bezetten meer dan 60% van de markt in de machine-industrie, waarbij ASML goed is voor 50%. Deze dynamiek brengt niet alleen kansen, maar ook uitdagingen met zich mee, zoals verhoogde fysieke en mentale belasting bij medewerkers. In deze blog verkennen we hoe een ziekteverzuimbeleid dat zich richt op gezondheid en betrokkenheid kan helpen om deze uitdagingen het hoofd te bieden en een duurzame werkomgeving te creëren die de productiviteit en tevredenheid onder werknemers bevordert.

Uitdagingen en trends in de maakindustrie

De maakindustrie, die sectoren zoals metaalbewerking, machinebouw, elektronica en auto-industrie omvat, speelt een cruciale rol in de Nederlandse economie. De sector is niet alleen een bron van werkgelegenheid, maar ook een drijvende kracht achter innovatie en productiviteit. Nieuwe trends zoals automatisering, digitalisering en duurzaamheid hebben de eisen aan bedrijven en werknemers echter flink verhoogd. Waar deze trends duidelijk zichtbaar zijn op de werkvloer moeten werknemers door automatisering en robotisering zich aanpassen. Nieuwe technologieën en werkmethoden kunnen leiden tot een toename van fysieke en mentale belasting. Daarnaast zijn er veranderingen door duurzame productieprocessen, wat leidt tot nieuwe veiligheidsrisico’s. In de volgende casus komen deze zaken aan bod.

Kuiper Metaal, een casus  

Een middelgrote onderneming in de Nederlandse maakindustrie, voor het gemak noemen we de onderneming “Kuiper Metaal”,  produceert hoogwaardige metalen componenten voor de auto-industrie en de machinebouw. Het bedrijf, al decennia een gevestigde naam, ondervindt steeds meer druk van wereldwijde concurrentie. Om concurrerend te blijven, gaat het bedrijf mee met moderne trends zoals automatisering, digitalisering en duurzame productieprocessen.

Hoewel deze innovaties productiviteit en kwaliteit moeten verhogen en kosten moeten verlagen, leiden de nieuwe werkomstandigheden tot een stijging in het ziekteverzuim, vooral bij medewerkers die moeite hebben met de veranderingen. Het bedrijf besluit daarom om niet alleen te investeren in technologie, maar ook in haar medewerkers. Human Resources ontwikkelt een strategisch ziekteverzuimbeleid met de focus op duurzame inzetbaarheid.

Dit beleid richt zich op het verlagen van fysieke belasting, het bevorderen van een gezonde werkomgeving en het stimuleren van betrokkenheid en welzijn onder de medewerkers. Het bedrijf probeert haar ziekteverzuimbeleid succesvol af te stemmen op de trends in de maakindustrie voor een effectief ziekteverzuimbeleid. Hieronder volgen de uitdagingen die Kuiper Metaal het hoofd moet bieden.

Specifieke uitdagingen Kuiper Metaal en de maakindustrie

• Fysieke belasting door nieuwe machines:
  • Het gebruik van zware machines en nieuwe technologieën veroorzaakt extra belasting voor medewerkers, vooral in het productieproces waar robots en geautomatiseerde apparatuur worden geïntroduceerd.

• Omgaan met gevaarlijke stoffen:
  • De overgang naar duurzamere productieprocessen brengt nieuwe chemische stoffen en materialen met zich mee. Hoewel deze milieuvriendelijker zijn, vergt dit extra aandacht voor veiligheid en preventieve maatregelen.

• Hoge werkdruk door “lean manufacturing”:
  • Hoge werkdruk door “lean manufacturing”: Kuiper Metaal voert “lean manufacturing” in, een productiemethode die zich richt op efficiëntie waarbij verspilling zoveel mogelijk tegen wordt gegaan en tegelijkertijd ingezet wordt op een betere kwaliteit van het eindproduct. Daarnaast moet door kostenreductie meer winst worden gemaakt. Hoewel deze methode de efficiëntie verhoogt, veroorzaakt het ook een hogere mentale druk en werkstress bij medewerkers.

Ziekteverzuimbeleid voor duurzame inzetbaarheid en innovatie

Gezien deze uitdagingen besluit Kuiper Metaal een innovatief, en daarmee effectief ziekteverzuimbeleid te ontwikkelen dat focust op duurzame inzetbaarheid en welzijn van medewerkers. In plaats van verzuim als probleem te zien, kiest Kuiper Metaal voor een preventieve benadering gericht op een gezondere werkomgeving. De drie pijlers van het nieuwe beleid zijn:

• werkomgeving optimaliseren;
• welzijn van medewerkers bevorderen;
• leiderschap inzetten voor preventie.

Hiermee sluit het bedrijf aan bij de trend in Human Resource beleid.  Prof. dr. Pascale Peters, hoogleraar Strategisch Human Resource management aan Nyenrode Business Universiteit zegt over duurzaam Human Resource beleid: “we moeten de mens meer zien als een individu die op lange termijn voor meerdere partijen van waarde kan zijn, niet slechts als hulpbron om op de korte termijn in te zetten voor onszelf.” 

Werkomgeving optimaliseren

Kuiper Metaal wil dus gericht investeren in het verbeteren van de werkomgeving door fysieke belasting en veiligheidsrisico’s te verminderen. Het bedrijf wil dat doen door de volgende maatregelen te nemen.

Ergonomische aanpassingen en taakroulatie

Met het oog op de fysieke belasting van het werken met zware machines, worden werkstations aangepast om ergonomischer te zijn. Kuiper Metaal voert taakroulatie in om te voorkomen dat medewerkers langdurig dezelfde belastende taken uitvoeren. Dit helpt om overbelasting van spieren en gewrichten te verminderen, maar ook om mentaal fitter te blijven.

Veiligheid rond gevaarlijke stoffen verbeteren

Door de introductie van meer milieuvriendelijke materialen en processen ontstaan nieuwe risico’s rondom chemische stoffen. Inmiddels hebben onderzoeken in de EU aangetoond dat in menselijk bloed en lichaamsweefsel steeds meer gevaarlijke chemische stoffen worden aangetroffen. Onder andere bestrijdingsmiddelen, farmaceutische producten, zware metalen, vlamvertragers en weekmakers leiden tot problemen bij fertiliteit en geboorte. Deze resultaten onderstrepen nogmaals de noodzaak om blootstelling aan gevaarlijke stoffen zo veel mogelijk te beperken.

Kuiper Metaal ontwikkelt een stappenplan op basis van de richtlijnen van de Nederlandse Arbeidsinspectie om de blootstelling aan gevaarlijke stoffen te beperken. Werknemers worden getraind om veilig om te gaan met deze nieuwe stoffen, en er worden betere persoonlijke beschermingsmiddelen verstrekt. Hiermee wordt veel energie en geld gestoken in effectief ziekteverzuimbeleid.

Investeren in gezondheid en welzijn

Kuiper Metaal besluit om een stap verder te gaan dan enkel veiligheid en ergonomie, door te investeren in het algehele welzijn van medewerkers. Het bedrijf introduceert gezondheidsprogramma’s die gericht zijn op zowel fysieke als mentale gezondheid. Dit is belangrijk omdat werknemers zich moeten aanpassen aan nieuwe werkmethoden en leren omgaan met digitalisering en automatisering.

Preventieve gezondheidschecks voor een effectief ziekteverzuimbeleid in de maakindustrie

Kuiper Metaal biedt alle medewerkers de mogelijkheid om regelmatig gezondheidschecks te ondergaan. Deze checks zijn gericht op het vroegtijdig opsporen van fysieke en mentale klachten die kunnen ontstaan door de aard van de werkzaamheden. Dit stelt het bedrijf in staat om problemen aan te pakken voordat ze leiden tot langdurig verzuim. Kuiper Metaal lijkt een volgende stap te willen nemen in effectief ziekteverzuimbeleid binnen de maakindustrie

Lees meer over het belang van gezondheidschecks voor werknemers in risicovolle werkomgevingen in ons blog. 

Mentale ondersteuning en stressmanagement

De invoering van “lean manufacturing” blijkt in de praktijk, anders dan verwacht, werkstress te verhogen. Uit onderzoek blijkt dat dit is gerelateerd aan managementbeslissingen die worden genomen bij het implementeren van “lean manufacturing”. Bij het bedrijf is men hier zich nog niet van bewust en zet men workshops en trainingen stressmanagement en mentale weerbaarheid in om werkstress tegen te gaan. Medewerkers krijgen handvatten aangereikt om beter met werkdruk om te gaan, wat niet alleen hun welzijn zal verbeteren maar ook hun productiviteit zal verhogen is de inschatting die het bedrijf maakt.

Leiderschap en preventieve cultuur in de maakindustrie

Een belangrijk onderdeel van het verzuimbeleid bij Kuiper Metaal is de rol van leidinggevenden in het preventieproces. Leidinggevenden krijgen een cruciale rol in het herkennen van klachten en het bevorderen van een open werkcultuur waarin klachten over zowel fysieke als mentale problemen bespreekbaar zijn.

Training voor leidinggevenden

Leidinggevenden worden getraind om vroegtijdige signalen van fysieke en mentale belasting op te vangen en proactief in gesprek te gaan met medewerkers. Door regelmatige check-ins kunnen leidinggevenden mogelijke problemen vroeg signaleren en passende maatregelen treffen. Teamleider Els vertelt: “We leren niet alleen klachten te signaleren, maar ook om een open sfeer te creëren waarin collega’s zich gesteund voelen.”

Bevordering van een cultuur van veiligheid en gezondheid

Om duurzame inzetbaarheid te bevorderen, maakt Kuiper Metaal gezondheid en veiligheid onderdeel van de bedrijfscultuur. Werknemers worden aangemoedigd om mee te denken over veilige en gezonde werkprocessen, wat moet zorgen voor een hoger veiligheidsbewustzijn en wat het vertrouwen in het management zal versterken en tenslotte moet resuteren in een effectief ziekteverzuimbeleid voor dit bedrijf in de maakindustrie.

Resultaten en impact

Binnen een jaar na de implementatie van het nieuwe ziekteverzuimbeleid is de prognose die Kuiper Metaal heeft gemaakt, dat:

• het verzuimpercentage zal dalen met 20% in het eerste jaar;
• fysieke klachten door ergonomische belasting met 30% zullen afnemen;
• de productiviteit zal stijgen met 15% door verbeterde betrokkenheid en motivatie;
• medewerkers zich meer gesteund en gehoord zullen voelen, wat zal bijdragen aan een meer positieve werksfeer.

De combinatie van een verbeterde werkomgeving, gezondheidsprogramma’s en betrokken leiderschap zal niet alleen tot minder verzuim leiden, maar zal van Kuiper Metaal ook een aantrekkelijkere werkgever maken. Dit moet voor een stijging in sollicitaties zorgen en een hogere personeelsretentie.

Conclusie

Innovatief ziekteverzuimbeleid in de maakindustrie helpt niet alleen ziekteverzuim te verminderen, maar kan ook bijdragen aan een sterkere bedrijfscultuur, hogere productiviteit en een beter werkgeversimago. Door in te spelen op de trends in de sector zoals digitalisering, automatisering en duurzaamheid, en deze te verbinden met het welzijn en de gezondheid van werknemers, kan ziekteverzuimbeleid een strategische troef worden. Werkgevers die bereid zijn om deze benadering te omarmen, creëren niet alleen een gezondere werkomgeving, maar positioneren zichzelf ook als aantrekkelijke werkgever in een competitieve markt.

Take Aways

• Benader ziekteverzuim als een strategische kans om de gezondheid en betrokkenheid van medewerkers te verbeteren in plaats van alleen als kostenpost.
• Ontwikkel een ziekteverzuimbeleid dat zich richt op duurzame inzetbaarheid en het bevorderen van een gezonde werkomgeving.
• Implementeer ergonomische aanpassingen en taakroulatie om fysieke belasting te verminderen.
• Zorg voor veilige omgang met nieuwe, milieuvriendelijke materialen door training en betere persoonlijke beschermingsmiddelen.
• Introduceer gezondheidschecks en mentale ondersteuning om zowel fysieke als mentale gezondheid te waarborgen.
• Train leidinggevenden in het herkennen van klachten en het bevorderen van een open cultuur waarin welzijn bespreekbaar is.
• Een sterk ziekteverzuimbeleid verhoogt de aantrekkelijkheid als werkgever, wat leidt tot hogere sollicitaties en betere personeelsretentie.
• Integreer actuele trends zoals digitalisering en automatisering met de gezondheid van werknemers voor een strategisch voordeel in de markt.