Verzuim terugdringen: een stappenplan voor de maritieme sector

Ziekteverzuim is een groeiend probleem in alle sectoren. De verzuimcijfers in 2022 bereikten een record van gemiddeld 5,6%. Het hoogste verzuimpercentage sinds de metingen in 1996. Iedere werkgever, ongeacht in welke sector, is dan ook genoodzaakt zich bezig te houden met het terugdringen van verzuim. Waar vroeger vooral de aandacht gevestigd werd op het omgaan met verzuim, wordt vandaag de dag verzuimpreventie gezien als minstens zo belangrijk. 

Hoe gaat u te werk bij het terugdringen van verzuim in de maritieme sector? Om verzuim succesvol terug te dringen, moet u een aantal belangrijke stappen zetten. We zetten ze voor u op een rijtje met een stappenplan voor de maritieme sector.

Stappenplan terugdringen verzuim

Om preventie effectief aan te pakken, moet u kijken naar het totale plaatje: wat gebeurt er vóór, tijdens en na het eventuele verzuim? Daarbij geldt niet een ‘one-size-fits-all’ principe. U moet beleid ontwikkelen dat is afgestemd op uw specifieke bedrijfssituatie. Een stappenplan om verzuim terug te dringen. Daarvoor moet u zich bewust zijn van de risico’s die uw werknemers lopen en hoe u deze kunt beperken. De maritieme en offshore sector is uniek en kent daarom een aantal kenmerkende uitdagingen op het gebied van verzuim. 

Inventariseer waar de verzuimrisico’s liggen 

Allereerst is het belangrijk dat u zich bewust bent van waar binnen uw bedrijf de risico’s liggen op het gebied van verzuim. U heeft een aantal instrumenten tot uw beschikking die u hierbij kunt inzetten: 

• Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). 

Met een RI&E brengt u alle risico’s op de werkvloer binnen uw bedrijf in kaart. U bent als werkgever verplicht om een RI&E uit te laten voeren; zorg dat u er het maximale uit haalt. Dit doet u door een gespecialiseerde arbodienst in te schakelen die goed weet wat er speelt in uw sector. Deze kan u helpen om de RI&E op de meest effectieve manier uit te voeren en de resultaten ervan goed te interpreteren. Vervolgens kunt u met de arbodienst een plan maken, op basis van de resultaten.

• Preventief medisch onderzoek (PMO).

Een preventief medisch onderzoek helpt u om gezondheidsrisico’s bij uw werknemers in kaart te brengen. Met een juiste interpretatie kunt u verzuim tijdig zien aankomen en voorkomen. Ook bij een PMO kan een gespecialiseerde arbodienst u het beste helpen.

• Verzuimscan.

Met een verzuimscan krijgt u inzichtelijk wat de oorzaken van verzuim binnen uw organisatie zijn. Er wordt gekeken naar oorzaken op de werkvloer en ook daarbuiten. De uitkomsten van de scan kunt u gebruiken om maatregelen te nemen om het verzuim terug te dringen. 

Verzuim terugdringen met vitaliteit en duurzame inzetbaarheid 

Gezonde en vitale medewerkers verzuimen minder. Door te investeren in vitaliteit, investeert u ook in duurzame inzetbaarheid. Duurzame inzetbaarheid wordt omschreven als: ‘een levensloop fenomeen waarmee werknemers doorlopend in hun arbeidsleven over daadwerkelijk realiseerbare mogelijkheden alsmede over de voorwaarden beschikken om in huidig en toekomstig werk met behoud van gezondheid en welzijn te (blijven) functioneren. Dit impliceert een werkcontext die hen hiertoe in staat stelt, evenals de attitude en motivatie om deze mogelijkheden daadwerkelijk te benutten.’ (ZonMw, 2010)

In de maritieme-en offshore sector is het inzetten op vitaliteit en duurzame inzetbaarheid in het bijzonder belangrijk. Een gezonde leefstijl aanhouden is voor maritiem en offshore personeel vaak extra moeilijk, vanwege de aard van het werk. Offshore medewerkers bijvoorbeeld hebben vaak te maken met: 

• lange werkdagen;
• werken in ploegendiensten;
• afwisselende periodes on- en offshore;
• gevaarlijke werkzaamheden;
• minder gelegenheid tot regelmatig sporten;
• beperkte mogelijkheden tot gezond eten;
• grote kans op (werk)stress.

Om tegenwicht te bieden aan deze risicofactoren, is het nodig dat u investeert in duurzame inzetbaarheid en een vitaliteitsbeleid implementeert. 

We schreven al eerder een blog over over hoe u verzuim kunt beheersen in de energie- en offshore sector met tips en tools voor werkgevers.

Verzuim terugdringen: voorbeeld uit de maritieme praktijk

Het bedrijf IHC Merwede baggerscheepvaart heeft al jaren geleden ingezet op vitaliteit als het gaat om haar personeel en directie. Om vitaliteit in te bedden in het bedrijf heeft IHC Merwede baggerscheepvaart gekozen voor een integrale aanpak. Hierbij werken de bedrijfsarts, fysiotherapeuten en psychologen nauw samen met de ondernemingsraad(OR) en managers. 

Verzuim terugdringen met gezondheidsmanager

Er is een gezondheidsmanager aangesteld die ervoor zorgt dat besluitvorming van het lijnmanagement/P&O en deskundige diensten wordt vertaald naar de werkvloer waar werknemers het nut moeten inzien van alle maatregelen. Het bedrijf heeft ingezet op een gezonde leefstijl waarbij werknemers naast adviezen tijdens functioneringsgesprekken ook de gelegenheid krijgen hun gezondheid te verbeteren met:

• gezond voedsel in de bedrijfskantine;
• roeiploeg;
  • Na het werk kunnen werknemers roeien in het “Dikkertje”, de roeiboot van het bedrijf.
• fietsregeling;
• korting op sportactiviteiten;
• eigen fitnessruimte.

Betrokken en geëngageerd verzuim terugdringen

De directie van IHC Merwede baggerscheepvaart is zichtbaar betrokken bij het vitaliteitsprogramma:

• directieleden doen actief mee aan de sportactiviteiten en gezonder eten;
• investeert in sportfaciliteiten met genoeg capaciteit;
• draagt vitaliteitsboodschap uit in beleid;
• ziet toe op implementatie en uitvoering in overleg met OR.

Het bedrijf stelt dat het ziekteverzuim teruggebracht is naar 4% met het vitaliteitsprogramma dat zij heeft geïmplementeerd en uitgevoerd.     

U ziet met dit voorbeeld dat inzetten op vitaliteit ook echt helpt ziekteverzuim te voorkomen. Vitaliteit centraal stellen heeft overigens veel meer voordelen, zoals een hogere productiviteit, meer werkgeluk onder uw werknemers en een betere reputatie van uw bedrijf. Wilt u meer weten? Lees de blogs die wij er eerder over schreven, bijvoorbeeld deze over vitaliteitsbeleid of deze over duurzame inzetbaarheid.

Zorg voor een veilige werkomgeving

Maritieme- en offshore werknemers hebben vaak te maken met gevaarlijke situaties. Het spreekt voor zich dat u veiligheid hoog in het vaandel heeft. Onveiligheid of een gevoel van onveiligheid zorgt niet alleen voor een grotere kans op ongevallen, maar ook voor het ontwikkelen van werkstress onder uw werknemers. Zeker wanneer er, op de werkvloer of daarbuiten, nog andere oorzaken voor werkstress aanwezig zijn.

Medische keuringen om verzuim terug te dringen

Om de veiligheid van uw werknemers te waarborgen, zorgt u natuurlijk dat zij de verplichte en nodige medische keuringen ondergaan. Daarnaast is het belangrijk dat u goed luistert naar uw medewerkers en signalen oppikt als het gaat om veiligheid op de werkvloer. Uw werknemers die zich dagelijks op de werkvloer bevinden, kunnen vaak het beste inschatten waar de risico’s liggen. 

Ook is het essentieel dat de onderlinge relaties tussen collega’s goed zijn, omdat zij op elkaar moeten kunnen bouwen in risicovolle situaties. 

Zorg voor een goed mentaal welzijn van uw werknemers

Na de gebruikelijke verkoudheid en griep, zijn psychische klachten, burn-out en overspannenheid de grootste veroorzaker van verzuim. Let daarom niet alleen op de fysieke, maar ook op de mentale gezondheid van uw werknemers. Door de heersende machocultuur kan het in de offshore sector soms extra moeilijk zijn om psychische problemen of werkstress te herkennen bij uw werknemer. Dat betekent dat u hier extra tijd en energie in moet steken. 

Omdat werkstress ook in de offshore sector een groeiend probleem is, hebben wij hier al veelvuldig over geschreven. Lees bijvoorbeeld hier hoe werkstress de offshore-industrie beïnvloedt en lees hier hoe u werkstress bij uw werknemers kunt voorkomen.

Een effectief verzuimbeleid om verzuim terug te dringen

Voorkomen is beter dan genezen, maar u zult niet volledig aan verzuim kunnen ontkomen. Daarom is het belangrijk dat u een effectief verzuimbeleid implementeert, waardoor een ziekmelding soepel verloopt en u grip houdt op de situatie wat de kans op spoedig herstel vergroot. Kort en minder frequent ziekteverzuim geeft meer garantie op continuïteit van uw bedrijf of organisatie dan langdurig of frequent ziekteverzuim.

Conclusie

In de maritieme sector is het terugdringen van verzuim een gerichte aanpak vereist. Begin met het in kaart brengen van risico’s via tools als de RI&E, PMO en Verzuimscan. Investeer in vitaliteit en duurzame inzetbaarheid, zoals bij IHC Merwede baggerscheepvaart waar een integrale aanpak het verzuim tot slechts 4% heeft teruggebracht. Een veilige werkomgeving, aandacht voor mentaal welzijn en een doeltreffend verzuimbeleid zijn essentieel. Preventie blijft de sleutel, maar een snel en effectief beleid bij verzuim is cruciaal voor het welzijn van uw team.

Take aways

• Focus op preventie: Kijk naar het totale plaatje rond verzuim, vóór, tijdens en na het verzuim. Ontwikkel beleid dat past bij de unieke risico’s van uw bedrijf.
• Risico’s inventariseren: Maak gebruik van RI&E, PMO en een verzuimscan om specifieke risico’s binnen uw bedrijf te identificeren.
• Investeer in vitaliteit en duurzame inzetbaarheid: Vooral in de maritieme sector, waar werknemers te maken hebben met uitdagende omstandigheden, zoals lange werkdagen en gevaarlijke werkzaamheden.
• Praktijkvoorbeeld IHC Merwede: Een integrale aanpak met betrokkenheid van bedrijfsartsen, fysiotherapeuten en psychologen, ondersteund door directie, heeft het ziekteverzuim teruggebracht naar 4%.
• Veiligheid en mentaal welzijn: Zorg voor een veilige werkomgeving, luister naar werknemers en let ook op hun mentale gezondheid om werkstress te verminderen.
• Effectief verzuimbeleid: Implementeer een beleid dat een soepele ziekmelding faciliteert en u grip geeft op de situatie, waardoor herstel wordt bevorderd.